W środę, 2 września 2020 r., Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL organizuje w Warszawie obchody 75. rocznicy powołania Zrzeszenia Wolność iNiezawisłość – polskiej cywilno-wojskowej organizacji konspiracyjnej, której trzon stanowiły pozostałości rozwiązanej Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj.
Uroczystości rocznicowe będą okazją do upamiętnienia działalności Zrzeszenia WiN oraz upowszechnienia tradycji walk o niepodległość i suwerenność Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności wśród młodego pokolenia Polaków.
O godz. 10:30 w Katedrze Polowej Wojska Polskiego odprawiona zostanie Msza święta w intencji poległych i pomordowanych, zmarłych oraz żyjących żołnierzy Zrzeszenia WiN. W południe na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego odbędzie się uroczysty Apel Pamięci połączony z ceremonią składania wieńców na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza. Ostatnim punktem tegorocznych obchodów będzie ceremonia złożenia wieńców i wiązanek kwiatów przed ścianą straceń na terenie dawnego więzienia mokotowskiego, a obecnie Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.
2 września 2020 r., Warszawa
godz. 10:30 – Msza św., Katedra Polowa Wojska Polskiego,
ul. Długa 13/15,
godz. 12:00 – Grób Nieznanego Żołnierza, pl. Marszałka
Józefa Piłsudskiego 1,
godz. 15:30 – Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów
Politycznych PRL, ul. Rakowiecka 37.
UWAGA!
Uprzejmie prosimy wszystkich pragnących wziąć udział w uroczystości o zabranie ze sobą maseczek ochronnych (nos i usta powinny pozostać
zasłonięte przez cały czas trwania wydarzenia) oraz stosowanie się do zaleceń przeciwepidemicznych służb sanitarnych. W razie potrzeby
będzie można pobrać od pracowników Urzędu jednorazowe maseczki ochronne. Jednocześnie odradzamy udział w uroczystości osobom
należącym (np. ze względu na wiek) do najwyższej grupy ryzyka zarażenia koronawirusem. W wydarzeniu nie mogą uczestniczyć osoby
chore na COVID-19, zarażone SARS-CoV-2, przebywające na kwarantannie lub w izolacji.
Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” (WiN) zostało powołane do życia 2 września 1945 r. przez grupę wyższych oficerów Komendy
Głównej Armii Krajowej z płk. dypl. Janem Rzepeckim ps. „Ożóg”, „Ślusarczyk” na czele. Zakładano, że będzie to działająca w
konspiracji organizacja polityczna, stawiająca sobie za cel mobilizację społeczeństwa do zachowania niezłomnej postawy
niepodległościowej przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi.
NKWD i UB rozbiły I Zarząd Główny WiN w listopadzie 1945 r. Nowym przywódcą organizacji został płk. Franciszek Niepokólczycki ps.
„Halny”, który stanął na czele II Zarządu WiN. Pod jego przewodnictwem ugrupowanie to osiągnęło apogeum swoich możliwości
organizacyjnych, obejmując zasięgiem cały kraj i zdobywając dominującą pozycję w polskim podziemiu. W październiku 1946 r.
także Franciszek Niepokólczycki znalazł się w komunistycznym więzieniu.
III Zarząd WiN utworzył ppłk Wincenty Kwieciński ps. „Głóg”, „V-T” i kierował nim do chwili aresztowania w styczniu 1947 r.
Heroiczną próbę odbudowania po raz kolejny rozbitych struktur podjął płk Łukasz Ciepliński ps. „Pług”, stając na czele IV
Zarządu WiN. Aresztowanie go w listopadzie 1947 r. kończy historię WiN jako organizacji o zasięgu ogólnopolskim. W marcu 1951 r. wykonano wyroki śmierci na Cieplińskim i jego sześciu współpracownikach z IV Zarządu WiN. W latach 1948-1952 r. działała fikcyjna V Komenda Główna WiN stworzona i kontrolowana przez Urząd Bezpieczeństwa w ramach prowokacyjnej operacji o kryptonimie „Cezary”.
Działacze Zrzeszenia WiN, uznając niemożność kontynuowania walki zbrojnej, dążyli do demobilizacji oddziałów partyzanckich i
próbowali wpływać na postawy społeczeństwa polskiego w drodze działań politycznych. Zarazem na podstawie gromadzonych materiałów
sporządzali sprawozdania informujące o losach kraju (sytuacja polityczna, nastroje społeczne, działalność aparatu bezpieczeństwa), które następnie przekazywali do polskich władzemigracyjnych w Londynie oraz do działającej od 1946 r. Delegatury Zagranicznej WiN.
Źródło: Wydział Prezydialny Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
