Polska 9 lutego – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia w Sosnowcu rosyjscy żołnierze strzelali do manifestujących robotników - zginęło 40 osób; władze PRL ogłosiły dekret o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą państwa; Piotra Jaroszewicza wykluczono z PZPR; ostatecznie zlikwidowano usługi dalekopisowe; podczas Igrzysk Olimpijskich w Soczi Kamil Stoch zdobył złoty medal w skokach na skoczni normalnej. Urodzili się m. in. Władysław Bogusławski, Piotr Chmielowski, Aleksander Skowroński, Kazimierz Lisiecki, Kazimierz Waltoś, Kazimierz Kaczor, Janusz Pyciak-Peciak, Henryk Sawka. Zmarli natomiast: Piotr Aigner, Władysław Bronisław Świtalski, Stefan Dąb-Biernacki, Marian Danysz, Aleksander Gieysztor, Arseniusz Romanowicz, Maria Orwid oraz Roman Frister.

1321 - W Inowrocławiu sąd papieski uznał zarzuty Polski wobec Zakonu Krzyżackiego i nakazał zakonowi zwrócenie Polsce Pomorza Gdańskiego. Krzyżacy nie uznali wyroku i wkrótce uzyskali od papieża jego zawieszenie.

1359 - Pakość otrzymała prawa miejskie.

1811 - W Lublinie powstała loża wolnomularska „Wolność Odzyskana”. Jej członkiem był m.in. Walerian Łukasiński.

1839 - W Warszawie urodził się Władysław Bogusławski, krytyk teatralny, nowelista, powstaniec styczniowy, sekretarz referatu prasowego Rządu Narodowego, członek redakcji „Kurjera Warszawskiego”.

1841 - We Florencji zmarł Piotr Aigner, architekt, teoretyk architektury, przedstawiciel klasycyzmu; autor wielu projektów zrealizowanych w Warszawie, m.in. kościoła św. Aleksandra, przebudowy Pałacu Namiestnikowskiego oraz fasady kościoła św. Anny (wspólnie ze Stanisławem Kostką Potockim).

1848 - W Zawadyńcach na Podolu urodził się Piotr Chmielowski, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

1863 - W Siemianowicach Śląskich urodził się Aleksander Skowroński, ksiądz, działacz narodowy na Górnym Śląsku.

1902 - W Żbikowie pod Pruszkowem urodził się Kazimierz Lisiecki, wychowawca, pedagog, założyciel Towarzystwa Przyjaciół Dzieci Ulicy.

1905 - W Sosnowcu przed bramą Huty Katarzyna rosyjscy żołnierze otworzyli ogień do manifestujących robotników miejscowych zakładów pracy - zginęło 40 osób, ok. 150 zostało rannych.

1918 - Państwa centralne podpisały w Brześciu Litewskim traktat pokojowy z Ukraińską Republiką Ludową. Na jego mocy do powstałego państwa ukraińskiego przyłączono Chełmszczyznę i Podlasie.

1929 - Polska wspólnie z Estonią, Łotwą, Rumunią i Związkiem Sowieckim podpisała w Moskwie tzw. protokół Litwinowa, dotyczący natychmiastowej realizacji postanowień paktu Brianda-Kelloga o wyrzeczeniu się wojny jako sposobu regulowania problemów międzynarodowych.

1929 - W wówczas niemieckim Olecku zanotowano najniższą w historii temperaturę na dzisiejszych ziemiach polskich (–42,2 °C).

1932 - W Stanisławowie urodził się Stanisław Waltoś, prawnik, historyk prawa, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

1941 - W Krakowie urodził się Kazimierz Kaczor, aktor, od 1974 r. związany z Teatrem Powszechnym w Warszawie; znany m.in. z seriali „Polskie drogi”, „Jan Serce”, „Alternatywy 4” i „Zmiennicy”; w latach 1996-2002 prezes Związku Artystów Scen Polskich.

1943 - W nocy 8 na 9 lutego w Parośli w pow. Sarny na Wołyniu sotnia UPA Hryhorija Perehijniaka „Dowbeszki-Korobki” dokonała masakry polskich mieszkańców, zabijając ponad 155 osób, w tym dzieci i niemowlęta; zbrodnia w Parośli była pierwszą zbrodnią na tak wielką skalę dokonaną przez UPA na Polakach.

1945 - W Elblągu został aresztowany przez NKWD Aleksandr Sołżenicyn; rosyjski pisarz, w swych dziełach, m.in. w najsłynniejszym „Archipelagu Gułag”, zawarł własne doświadczenia i obserwacje z czasów, gdy przebywał w obozach pracy.

1945 – Frombork zajęli żołnierze Armii Czerwonej.

1945 - Przy kanonii św. Stanisława, w której mieszkał, został zastrzelony przez sowieckiego żołnierza ks. Władysław Bronisław Świtalski, który 1933 roku został kanonikiem katedralnym we Fromborku. Święcenia kapłańskie przyjął 10 września 1899 r. Był m.in. kaznodzieją katedralnym i ekonomem kapitulnym. Spoczywa na cmentarzu kapitulnym we Fromborku.

1949 - W Warszawie urodził się Janusz Pyciak-Peciak, pięcioboista, mistrz olimpijski z Montrealu (1976), dwukrotny mistrz świata indywidualnie i trzykrotnie drużynowo; trener, działacz sportowy.

1953 - Ogłoszono dekret Rady Państwa o obsadzaniu stanowisk kościelnych za zgodą organów państwowych. Dekret ten dawał organom państwowym prawo do odmowy zgody na wszelkie nominacje kościelne.

1957 - W Warszawie utworzono Związek Młodzieży Wiejskiej (ZMW); przewodniczącym Zarządu Głównego wybrany został Józef Tejchma.

1958 - W Gryfinie urodził się Henryk Sawka, rysownik, ilustrator, satyryk.

1959 - W Londynie zmarł gen. Stefan Dąb-Biernacki, żołnierz Legionów Polskich i POW; w kampanii polskiej 1939 r. dowódca Armii „Prusy”.

1961 - Premiera filmu „Matka Joanna od Aniołów” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.

1965 - Premiera filmu „Rękopis znaleziony w Saragossie” w reżyserii Jerzego Wojciecha Hasa.

1970 - W Warszawie rozpoczął się proces tzw. taterników, grupy osób oskarżonych przez władze komunistyczne o przekazywanie do paryskiej „Kultury” dokumentów dotyczących Marca '68 oraz przemycanie przez Tatry do Polski wydawnictw emigracyjnych.

1981 - Piotr Jaroszewicz, od 1964 r. członek BP PZPR i premier PRL w latach 1970-80, został wykluczony z PZPR.

1982 - Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu ogłosił wyroki na przywódców zdławionego strajku w KWK „Wujek” w Katowicach. Stanisław Płatek został skazany na 4 lata, Jerzy Wartak na 3,5 roku, Adam Skwirz i Marian Głuch po 3 lata pozbawienia wolności, natomiast 4 osoby uniewinniono.

1983 - Zmarł Marian Danysz, fizyk, członek Polskiej Akademii Nauk, odkrywca wraz z Jerzym Pniewskim hiperjądra.

1996 - W Instytucie Badań Ciężkich Jonów w Darmstadt (Niemcy) otrzymano nowy pierwiastek o liczbie atomowej 112. Otrzymał on nazwę „copernicum”.

1999 - W Warszawie zmarł Aleksander Gieysztor, historyk, prof. Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1980-91 dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie; podczas II wojny światowej w BIP KG ZWZ-AK; w 1989 r. współprzewodniczył obradom Okrągłego Stołu.

2001 - Premiera filmu Reich w reżyserii Władysława Pasikowskiego.

2005 - Po raz pierwszy obchodzono w Polsce Dzień Bezpiecznego Internetu.

2006 - Rozpoczęto wypłaty jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. becikowego).

2007 - Ostatecznie zlikwidowano usługi dalekopisowe.

2008 - W Warszawie zmarł Arseniusz Romanowicz, architekt, główny projektant dworców kolejowych Warszawa Centralna i Warszawa Wschodnia.

2009 - W Krakowie zmarła Maria Orwid, psychiatra, pionierka terapii rodzinnej, współtwórczyni wraz z Antonim Kępińskim „programu oświęcimskiego” - badań nad traumą poobozową i programu pomocy psychologicznej dla b. więźniów obozów koncentracyjnych.

2012 - W Gdyni padła rekordowa wygrana w Lotto (33 787 496,10 zł).

2014 - W Warszawie zmarł Jan Świdziński, artysta, performer, krytyk sztuki.

2014 - Podczas XXII Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi Kamil Stoch zdobył złoty medal w konkursie skoków narciarskich na skoczni normalnej (105 i 103,5 m).

2015 - W Warszawie zmarł Roman Frister, pisarz i dziennikarz, od 1957 roku na emigracji, współpracownik Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa oraz BBC.

2018 - W południowokoreańskim Pjongczangu rozpoczęły się XXIII Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Reprezentanci Polski zdobyli na nich dwa medale: Kamil Stoch – złoty, drużyna skoczków narciarskich – brązowy.

Źródło: PAP