Polska 8 lutego – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, KK 08-02-2024, 08:00
Artykuł
facebook.com

Tego dnia opatentowano pistolet Vis; na skutek nacisków międzynarodowych Niemcy zwolnili z obozów 102 profesorów i wykładowców; w Nowym Jorku podpisano polsko-japoński układ o zakończeniu wojny; podczas halowych MP w lekkoatletyce Tadeusz Ślusarski ustanowił rekord świata w skoku o tyczce; Donald Tusk jako pierwszy premier od 2001 roku złożył wizytę w Moskwie. Urodzili się m. in. Jan Zygmunt Skrzynecki, Wojciech Trąmpczyński, Jan August Kisielewski, Jan Nagórski, Tadeusz Gajcy, Barbara Hesse-Bukowska, Bohdan Butenko, Ewa Złotowska. Zmarli natomiast: Tadeusz Czacki, Mieczysław Karłowicz, Zygmunt Szendzielarz, Bronisława Wajs-Papusza, Józef Maria Bocheński, Krzysztof Skubiszewski, Tomasz Kalita oraz Mirosław Domińczyk.

1296 - W pobliżu Rogoźna, podczas nieudanej próby porwania dokonanej z inspiracji margrabiów brandenburskich, zamordowany został król polski Przemysł II.

1427 – Szydłowiec otrzymał prawa miejskie.

1454 - Komtur krzyżacki Albrecht Kelb poddał zamek w Toruniu oblegającym go mieszczanom, który zagrozili zburzeniem warowni.

1512 - W katedrze wawelskiej odbył się ślub króla Zygmunta I z węgierską księżniczką Barbarą Zapolyą. „Nasza miłość jest tak silna, że żadna odległość jej nie osłabi” – zapewniał Zygmunt Stary swoją pierwszą żonę, Barbarę Zápolyę. Kochał ja na zabój. Chyba nawet dziesiątki lat po jej przedwczesnej śmierci.

1787 - W Żebraku w powiecie łukowskim urodził się Jan Zygmunt Skrzynecki, generał, naczelny wódz w Powstaniu Listopadowym.

1813 - Wojska rosyjskie zajęły Warszawę.

1813 - W Dubnie na Wołyniu zmarł Tadeusz Czacki, uczony, współzałożyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, założyciel Liceum Krzemienieckiego.

1860 - W Dębłowie koło Gniezna urodził się Wojciech Trąmpczyński, prawnik, polityk związany z Narodową Demokracją, poseł na sejm pruski i do parlamentu niemieckiego; w II RP marszałek Sejmu (1919-22) i marszałek Senatu (1922-27).

1863 - W Petersburgu zawarty został rosyjsko-pruski układ dotyczący współpracy obu państw w zwalczaniu powstania w Królestwie Polskim, tzw. Konwencja Alvenslebena.

1867 - W wyniku przeprowadzonej reformy konstytucyjnej ustanowiona została dualistyczna monarchia Austro-Węgier.

1876 - W Rzeszowie urodził się Jan August Kisielewski, satyryk, dramatopisarz, krytyk teatralny; twórca Młodej Polski; zasłynął jako autor „Karykatur”, „W sieci”.

1888 - We Włocławku urodził się Jan Nagórski, pilot, lotnik polarny, inżynier.

1897 - W Czchowie urodził się Stanisław Milski, aktor teatralny i filmowy, znany m.in. z ról w filmach „Tajemnica dzikiego szybu”, „Popiół i diament”, „Szatan z siódmej klasy”, „Gdzie jest generał”.

1902 - W Odessie urodziła się Zofia Solarzowa (z domu Michałowska), działaczka społeczna i ludowa, organizatorka uniwersytetów ludowych.

1909 - W Tatrach, w lawinie schodzącej z Kościelca, zginął Mieczysław Karłowicz, kompozytor, dyrygent, autor poematów symfonicznych i pieśni na głos i fortepian.

1919 – Dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego została utworzona Pocztowa Kasa Oszczędności (obecnie PKO BP SA).

1920 - W Wolnym Mieście Gdańsku Maciej Biesiadecki został pierwszym komisarzem generalnym RP.

1922 - W Warszawie urodził się Tadeusz Gajcy, poeta, dramatopisarz, prozaik, współzałożyciel i redaktor konspiracyjnego pisma „Sztuka i Naród”; żołnierz AK, zginął w Powstaniu Warszawskim.

1923 - Archimandryta Smaragd zabił głowę Kościoła prawosławnego w Polsce arcybiskupa Jerzegoza uległość wobec Polski”.

1926 - W Eichwalde pod Berlinem urodziła się Sonja Ziemann, aktorka, żona Marka Hłaski, odtwórczyni roli Agnieszki w filmie Aleksandra Forda „Ósmy dzień tygodnia”.

1930 - W Łodzi urodziła się Barbara Hesse-Bukowska, pianistka, pedagog, laureatka II nagrody na Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w 1949 roku.

1931 - W Bydgoszczy urodził się Bohdan Butenko, plastyk, grafik, ilustrator książek dla dzieci, autor komiksów.

1931 - W Łodzi urodził się Tadeusz Woźniakowski, śpiewak operetkowy, aktor, piosenkarz, kompozytor.

1932 - Opatentowano pistolet Vis.

1935 - W Tomaszowie urodził się Romuald Karaś, dziennikarz, reportażysta, publicysta.

1935 - Premiera filmu „Antek policmajster” w reżyserii Michała Waszyńskiego.

1940 - Na skutek nacisków międzynarodowych władze niemieckie zwolniły z obozów koncentracyjnych 102 profesorów i wykładowców krakowskich uczelni aresztowanych w listopadzie 1939 r. w ramach Sonderaktion Krakau.

1940 - Ukazało się niemieckie zarządzenie dotyczące utworzenia w Łodzi getta.

1940 - W Wilnie urodził się Bohdan Paczyński, astronom i astrofizyk; w swoich badaniach zajmował się głównie teorią ewolucji gwiazd; profesor Princeton University w Stanach Zjednoczonych.

1945 - W dniach 8-9 lutego 1945 roku oddział UPA dokonał zbrodni na co najmniej 56 polskich mieszkańcach wsi Hleszczawa oraz chutoru Stadnica, położonych w dawnym powiecie trembowelskim województwa tarnopolskiego.

1945 - Przebywający w niemieckiej niewoli na wyspie Uznam radziecki as myśliwski Michaił Diewiatajew uprowadził wraz z grupą 10 więźniów bombowiec Heinkel He 111 z wojskowej bazy Peenemünde, skąd przeleciał na pozycje zajęte przez postępującą na zachód Armię Czerwoną.

1945 - Wojska 1 Frontu Ukraińskiego pod dowództwem marszałka Iwana Koniewa rozpoczęły tzw. operację dolnośląską.

1947 - W Warszawie urodziła się Ewa Złotowska, aktorka, reżyserka; jej głosem mówiła Pszczółka Maja.

1947 - W Oleśnicy urodził się Zbigniew Lesień, aktor.

1951 - W warszawskim więzieniu na Mokotowie władze komunistyczne wykonały wyrok śmierci na mjr. Zygmuncie Szendzielarzu „Łupaszce”, dowódcy V Wileńskiej Brygady AK, a następnie oddziałów partyzanckich eksterytorialnego Wileńskiego Okręgu AK; żołnierz podziemia antykomunistycznego; w 1948 r. aresztowany przez UB i skazany na karę śmierci; szczątki „Łupaszki” zidentyfikowano w 2013 r. w wyniku ekshumacji przeprowadzonych przez IPN na tzw. Łączce na Wojskowych Powązkach; pośmiertnie awansowany do stopnia pułkownika w 2016 r. został pochowany z wojskowym ceremoniałem na Wojskowych Powązkach.

1953 - Opublikowana została rezolucja członków krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich potępiająca księży krakowskiej kurii oskarżonych przez władze komunistyczne o szpiegostwo i skazanych w procesie przed Wojskowym Sądem Rejonowym; rezolucję podpisało 53 sygnatariuszy, wśród nich Jan Błoński, Sławomir Mrożek i Wisława Szymborska.

1954 - W Warszawie zmarł Jan Maklakiewicz, kompozytor, pedagog, dyrygent chórów, organista i publicysta muzyczny; autor kompozycji „Concertino quasi una fantasia”, „Kołysanka”, „Żurawie”.

1957 - W Nowym Jorku podpisano polsko-japoński układ o zakończeniu stanu wojny i nawiązaniu stosunków dyplomatycznych.

1958 - W Krakowie zmarł Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz, scenograf; współzałożyciel grupy artystycznej Ekspresjoniści Polscy, która następnie została przemianowana na Formistów.

1963 - W Kłodzku urodziła Marta Klubowicz, aktorka; wystąpiła m.in. w filmach „Wakacje z Madonną”, „Rajska jabłoń”.

1969 - Zapadły wyroki w procesie oskarżonych o udział w protestach w Marcu '68: Adam Michnik - 3 lata pozbawienia wolności, Barbara Toruńczyk i Henryk Szlajfer po 2 lata, Wiktor Górny - 20 miesięcy.

1976 - Podczas 17. Halowych Mistrzostw Polski w Lekkoatletyce w Warszawie Tadeusz Ślusarski ustanowił rekord świata w skoku o tyczce (5,65 m).

1979 - Podczas 20. Halowych Mistrzostw Polski w Lekkoatletyce w Zabrzu Grażyna Rabsztyn ustanowiła rekord świata w biegu na 60 m. przez płotki (7,86 s).

1982 - Stan wojenny: Wznowiono zajęcia na wyższych uczelniach.

1984 - W Sarajewie rozpoczęły się XIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Erwina Ryś-Ferens na igrzyskach osiągnęła najlepszy wynik pośród reprezentantów Polski. Zajęła 5. miejsce w wyścigu na 1500 m w konk. łyżw. szybk.

1987 - W Inowrocławiu zmarła Bronisława Wajs-Papusza, poetka romska, której twórczość odkrył i spopularyzował Jerzy Ficowski; autorka tomików „Pieśni Papuszy”, „Lesie, mój ojcze”.

1992 - Rozpoczęły się XVI Zimowe Igrzyska Olimpijskie we francuskim Albertville. Polacy nie zdobyli żadnego medalu; najlepszym osiągnięciem było 8. miejsce Stanisława Ustupskiego w komb. norw. oraz 9. miejsce biathlonowej sztaf. męsk.

1995 - We Fryburgu zmarł Józef Maria Bocheński, filozof, dominikanin, sowietolog; ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej i kampanii polskiej 1939 r., uczestnik bitwy pod Monte Cassino.

1996 - Premiera filmu sensacyjnego Girl Guide w reżyserii Juliusza Machulskiego.

2002 - Rozpoczęły się XIX Zimowe Igrzyska Olimpijskie w amerykańskim Salt Lake City. Dwa medale: srebrny i brązowy wywalczył na igrzyskach Adam Małysz [skocz. duża (K-120) oraz skocz. norm. (K-90)].

2008 - Donald Tusk jako pierwszy polski premier od grudnia 2001 roku złożył oficjalną wizytę w Moskwie.

2010 - W Warszawie zmarł prof. Krzysztof Skubiszewski, znawca prawa międzynarodowego, minister spraw zagranicznych RP w latach 1989-1993; w 1990 r. wraz z ministrem spraw zagranicznych RFN Hansem-Dietrichem Genscherem podpisał traktat graniczny dotyczący uznania granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej - do tego momentu granica ta uznawana była tylko przez NRD.

2017 – Zmarł Tomasz Kalita, był posłem na Sejm i rzecznikiem SLD (w latach 2008-2011). W roku 2011 założył lewicowy think tank: Centrum im. Ignacego Daszyńskiego. W kampanii prezydenckiej w 2015 r. występował w roli rzecznika sztabu kandydatki Sojuszu Magdaleny Ogórek. Miał 38 lat.

2022 – Minister Obrony Narodowej powołał Wojska Obrony Cyberprzestrzeni – specjalistyczny komponent polskich sił zbrojnych przeznaczony do walki informatycznej.

2023 – W Krakowie zmarł Mirosław Domińczyk, założyciel świętokrzyskiej „Solidarności”, uczestnik strajku w Stoczni Gdańskiej, współpracownik Komitetu Pomocy „Solidarności” w Nowym Jorku i amerykańskich związków zawodowych, organizator wsparcia dla podziemnej „Solidarności” w stanie wojennym.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy