Polska 3 lutego – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 03-02-2024, 09:30
Artykuł
facebook.com

Tego dnia pożar strawił większą część Olsztyna; doszło do strajku młodzieży gimnazjalnej domagającej się nauczania w języku polskim; zapadł wyrok w procesie przywódców Zrzeszenia WiN; rozpoczęły się zimowe IO, podczas których Wojciech Fortuna zdobył złoty medal; po 36 latach zakończono produkcję samochodu Nysa. Urodzili się m. in. Ignacy Krasicki, Józef Londzin, Eugeniusz Mikołaj Romer, Teofil Lenartowicz, Zofia Terne, Anfrzej Szczypiorski, Piotr Sobociński, Stephane Antiga. Zmarli natomiast: Jan Leon Hipolit Kozietulski, Abraham Stern, Stanisław Worcell, Juliusz Kossak, Maksymilian Matakiewicz, Adam Koc, Arnold Mostowicz, Walerian Borowczyk, Andrzej Szczeklik oraz Jarosław Marek Rymkiewicz.

1018 - Król Bolesław I Chrobry ożenił się z Odą Miśnieńską, córką margrabiego miśnieńskiego Ekkeharda I.

1454 - Iława i Ostróda przystąpiły do antykrzyżackiego Związku Pruskiego.

1518 - Bona Sforza wyruszyła z Bari w podróż do Krakowa.

1620 - Pożar strawił większą część Olsztyna.

1735 - W Dubiecku koło Przemyśla urodził się Ignacy Krasicki, biskup warmiński i arcybiskup gnieźnieński, poeta, prozaik, autor satyrycznych wierszy, fraszek i poematów m.in. „Myszeis”, „Monachomachia”.

1821 - W Warszawie zmarł płk Jan Leon Hipolit Kozietulski, uczestnik wojen napoleońskich, dowódca szwadronu pułku szwoleżerów gwardii, który wsławił się w ataku na przełęcz Somosierra.

1842 - W Warszawie zmarł Abraham Stern, wynalazca, samouk, konstruktor mechanicznych maszyn liczących, maszyn rolniczych i urządzeń geodezyjnych.

1857 - W Londynie zmarł Stanisław Worcell, działacz polityczny, żołnierz Powstania Listopadowego, kawaler krzyża Virtuti Militari, członek Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, współzałożyciel Gromad Ludu Polskiego.

1862 lub 1863 - W Zabrzegu koło Czechowic urodził się Józef Londzin, ksiądz, działacz narodowy na Śląsku Cieszyńskim, historyk; w latach 1918-1920 przewodniczący Polskiej Rady Narodowej na Śląsku Cieszyńskim, poseł na Sejm, senator; część źródeł jako datę urodzenia Londzina podaje 3 lutego 1862 r.

1863 - Powstanie Styczniowe: zwycięskie starcie wojsk powstańczych z siłami rosyjskimi pod Węgrowem.

1871 - We Lwowie urodził się Eugeniusz Mikołaj Romer, geograf, twórca nowoczesnej kartografii polskiej.

1893 - We Florencji zmarł Teofil Lenartowicz, etnograf, poeta, rzeźbiarz, autor poematów „Bitwa Racławicka” i „Wanda”.

1899 - W Krakowie zmarł Juliusz Kossak, malarz, ilustrator; autor wielu obrazów przedstawiających sceny historyczne i batalistyczne, m.in. „Sobieskiego pod Wiedniem”, „Bitwy pod Raszynem”, „Odsieczy smoleńskiej”.

1905 - W Kielcach doszło do strajku młodzieży gimnazjalnej domagającej się wprowadzenia nauczania w języku polskim.

1909 - W Równem na Wołyniu urodziła się Zofia Terne, piosenkarka, aktorka, artystka kabaretów Qui Pro Quo i Cyrulik Warszawski oraz zespołu artystycznego II Korpusu; po II wojnie światowej związana z polonijnymi teatrami londyńskimi i Sekcją Polską Radia Wolna Europa.

1919 - W Paryżu podpisano polsko-czeską ugodę w sprawie Śląska Cieszyńskiego, wytyczono linię demarkacyjną, pozostawiając Czechom Zaolzie i Zagłębie Karwińskie („umowa paryska”).

1924 - W Waszyngtonie zmarł Thomas Woodrow Wilson, w latach 1913-1921 prezydent Stanów Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej; w styczniu 1918 r. w orędziu do Kongresu, dotyczącym celów wojennych USA i warunków koniecznych do zawarcia trwałego pokoju na świecie, przedstawił postulat utworzenia niepodległego państwa polskiego.

1928 - W Warszawie urodził się Andrzej Szczypiorski, prozaik, publicysta; autor powieści „Msza za miasto Arras”, „Początek”, „Noc, dzień i noc”, „Autoportretu z kobietą”, a także zbiorów opowiadań - m.in. „Amerykańska whisky” oraz dziennika „Z notatnika stanu wojennego”.

1940 - We Lwowie zmarł Maksymilian Matakiewicz, inżynier hydrotechnik, profesor i rektor Politechniki Lwowskiej.

1940 – W ramach akcji „T4” (mordowania osób niepełnosprawnych) Niemcy rozpoczęli eksterminację pacjentów szpitala psychiatrycznego w Gostyninie.

1942 - W Londynie pod przewodnictwem Stanisława Grabskiego reaktywowana została Rada Narodowa - polski parlament emigracyjny.

1943 - W Siedlcach odbył się demonstracyjny pogrzeb dzieci wysiedlonych z Zamojszczyzny, które zamarzły podczas transportu.

1944 - W Warszawie, w odwecie za zastrzelenie przez oddział Kedywu Komendy Głównej AK dowódcy SS i policji dystryktu warszawskiego gen. Franza Kutschery, Niemcy rozstrzelali w ruinach getta kolejne160 osób (2 lutego rozstrzelali 200 osób).

1944 - Przebywający w opactwie Hautecombe we Francji prymas Polski kard. August Hlond został aresztowany przez gestapo, a następnie przewieziony do Paryża; po dwóch miesiącach internowania uwolniły go wojska amerykańskie.

1947 - Zapadł wyrok w procesie przywódców Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN): płk Jan Rzepecki 8 lat więzienia, Marian Gołębiowski - kara śmierci, Kazimierz Leski i Henryk Żuk - 12 lat, Ludwik Muzyczka i Józef Rybicki - 10 lat, Jan Szczurek-Cergowski - 7 lat, Antoni Sanojca - 6 lat, Tadeusz Jachimek - 4 lata i Emilia Malessa - 2 lata.

1950 - W Białymstoku powstała Akademia Medyczna.

1958 - W Łodzi urodził się Piotr Sobociński, operator filmowy, nominowany do Oscara za zdjęcia do filmu „Trzy kolory. Czerwony” w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego.

1959 - Do Polski powróciła część skarbów dziedzictwa narodowego, wywiezionych w 1939 r. i zdeponowanych w Kanadzie; wśród nich Szczerbiec - miecz koronacyjny królów polskich.

1961 - Dokonano oblotu śmigłowca PZL SM-2.

1962 - Władze PRL zamknęły Klub Krzywego Koła - krytyczny wobec działań władz PRL-u klub dyskusyjny, należeli do niego m.in. Władysław Bartoszewski, Stefan Kisielewski, Leszek Kołakowski, Maria i Stanisław Ossowscy, Karol Modzelewski, Adam Michnik, Jacek Kuroń.

1962 - Powstało Państwowe Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, prezentujące zbiory astronomiczne i gnomoniczne (zegary i przyrządy do wykreślania zegarów słonecznych).

1967 - Premiera filmu Stanisława Jędryki „Powrót na ziemię”.

1969 - W Nowym Jorku zmarł płk Adam Koc, oficer I Brygady Legionów Polskich, komendant naczelny POW okupacji niemieckiej; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca dywizji ochotniczej; działacz BBWR; założyciel i red. naczelny „Gazety Polskiej”; poseł, senator; organizator i szef Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN) w latach 1937-1938.

1972 -  W Sapporo rozpoczęły się XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie, podczas których Wojciech Fortuna skokami na dużej skoczni (111 m i 87,5 m) zdobył złoty medal i jednocześnie tytuł Mistrza Świata.

1976 - W Suresnes urodził się Stephane Antiga, siatkarz francuski, siedmiokrotny mistrz Francji, czterokrotny mistrz Polski, dwukrotny mistrz Hiszpanii, dwukrotny wicemistrz Europy; trener siatkarskiej reprezentacji Polski, którą poprowadził do tytułu mistrzów świata w roku 2014.

1982 - Stan wojenny: Przed Sądem Marynarki Wojennej w Gdyni zapadł wyrok w procesie oskarżonych o zorganizowanie strajku w Wyższej Szkole Morskiej: Ewę Kubasiewicz skazano na 10 lat więzienia, Jerzego Kowalczyka i Władysława Trzcińskiego na 9 lat, pozostałym wymierzono kary od 3 do 6 lat pozbawienia wolności.

1987 - Artur Hajzer i Jerzy Kukuczka dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Annapurna.

1993 - W Łowiczu zmarł Roman Artymowski, malarz, grafik, pedagog; w czasie II wojny światowej żołnierz ZWZ-AK.

1994 - Po 36 latach zakończono produkcję samochodu dostawczego Nysa.

1996 - Telewizja Polsat nadała premierowe wydanie programu Disco Polo Live.

1998 - Amerykański samolot wojskowy spowodował katastrofę kolejki linowej w Cavalese we Włoszech, w której zginęło 20 osób, w tym dwoje Polaków.

2001 - Powołano Narodowy Instytut Fryderyka Chopina w Warszawie.

2002 - W Warszawie zmarł Arnold Mostowicz, lekarz, dziennikarz, pisarz, redaktor „Szpilek”; w czasie II wojny światowej kronikarz łódzkiego getta, więzień KL Auschwitz i innych niemieckich obozów koncentracyjnych.

2006 - W Paryżu zmarł Walerian Borowczyk, reżyser filmów fabularnych i animowanych, plastyk, pisarz. Wyreżyserował m.in. „Dzieje grzechu”, „Bestię”, „Heroiny zła”.

2012 - W Krakowie zmarł Andrzej Szczeklik, lekarz, rektor Akademii medycznej w Krakowie, członek papieskiej Akademii Nauk, autor wielu publikacji naukowych i popularyzatorskich, m.in. „Kore - O chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny”.

2014 – Weszła w życie przygotowana przez rząd premiera Donalda Tuska ustawa o zmianach w systemie emerytalnym na mocy której przekazano do ZUS skarbowe papiery wartościowe posiadane przez Otwarte Fundusze Emerytalne, a następnie je umorzono.

2022 – W Warszawie zmarł Jarosław Marek Rymkiewicz, poeta, eseista, dramaturg, autor m.in. „Kinderszenen”, „Samuela Zborowskiego”, „Reytan. Upadek Polski”, „Żmut”,
Baket”, „Kilka szczegółów”, „Do Snowia i dalej”, „Głowa owinięta koszulą”, „Adam Mickiewicz odjeżdża na żółtym rowerze”, „Juliusz Słowacki pyta o godzinę” i „Rozmowy polskie latem roku 1983”.

2023 – W Tel Awiwie zmarł Szewach Weiss, obywatel II RP pochodzenia żydowskiego, uratowany z Holokaustu przez polskich sąsiadów, polityk izraelskiej Partii Pracy, poseł do Knesetu w latach 1981–1999 i jego przewodniczący (1992–1996), w latach 2001–2003 ambasador Izraela w Polsce, kawaler Orderu Orła Białego.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy