Polska 27 lutego – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 27-02-2024, 15:45
Artykuł
facebook.com

Tego dnia w Gdańsku odbyła się pierwsza na ziemiach polskich publiczna sekcja zwłok; w Warszawie odbyła się manifestacja patriotyczna, brutalnie stłumiona przez wojska rosyjskie; zdelegalizowano Związek Polaków w Niemczech; ze Szczecina wyjechał pierwszy transport deportowanych Niemców; Polska wznowiła stosunki dyplomatyczne z Izraelem. Urodzili się m. in. Karol Stanisław Radziwiłł, Teofil Lenartowicz, Józef Mirecki, Jalu Kurek, Zofia Hertz, Kazimierz Sabbat, Jerzy Mieczysław Jarnuszkiewicz, Stefan Kudelski, Aleksander Minkowski, Daniel Olbrychski, Jacek Janczarski. Zmarli natomiast: Stanisław Rewera Potocki, Szymon Konarski, Edward Dembowski, Walerian Łukasiński, Stanisław Streich, Maria Kownacka, Franciszek Blachnicki, Grzegorz Borek, Bohdan Tomaszewski oraz Paweł Królikowski.

1253 - Książę krakowski Bolesław V Wstydliwy nadał prawa miejskie Bochni.

1335 - Kazimierz III Wielki wydał przywilej lokacyjny nowego miasta - miało się ono mieścić na przedmieściach Krakowa i nosić imię króla. Pod koniec XVIII wieku stało się ono dzielnicą Krakowa.

1613 – W Gdańsku odbyła się pierwsza na dzisiejszych ziemiach polskich publiczna sekcja zwłok, przeprowadzona przez Joachima Oelhafiusa na zwłokach dziecka ze wsi Prust (Pruszcz Gdański).

1667 - W Podhajcach zmarł Stanisław Rewera Potocki, hetman wielki koronny, regalista, przeciwnik rokoszu Lubomirskiego.

1670 – Na Jasnej Górze odbył się ślub króla Polski Michała Korybuta Wiśniowieckiego z arcyksiężniczką austriacką Eleonorą Habsburżanką.

1734 - W Nieświeżu urodził się Karol Stanisław Radziwiłł, książę, starosta lwowski, wojewoda wileński, marszałek generalny konfederacji radomskiej z 1767 r.

1822 - W Warszawie urodził się Teofil Lenartowicz - poeta epoki romantyzmu, etnograf, rzeźbiarz, uczestnik konspiracji niepodległościowej; jego utwory m.in. znany „Złoty kubek” związane były z folklorem Mazowsza, pisał również utwory patriotyczne i religijne, poematy historyczne.

1839 - W Wilnie rozstrzelany został przez Rosjan Szymon Konarski, polski działacz niepodległościowy, powstaniec listopadowy, członek organizacji „Młoda Polska” i Stowarzyszenia Ludu Polskiego.

1846 - W Podgórzu, obecnie dzielnica Krakowa, żołnierze austriaccy ostrzelali patriotyczno-religijną manifestację; w wyniku ostrzału zginął idący na jej czele Edward Dembowski, działacz niepodległościowy, filozof, krytyk literacki, jeden z przywódców powstania krakowskiego w 1846 r.

1861 - W Warszawie na placu Zamkowym odbyła się manifestacja patriotyczna, brutalnie stłumiona przez wojska rosyjskie; zginęło pięciu Polaków, których pogrzeb na Powązkach 2 marca stał się kolejną wielką manifestacją; było to jedno z wydarzeń, które przyczyniło się do wybuchu Powstania Styczniowego w 1863 r.

1868 - W twierdzy Szlisselburg koło Petersburga zmarł więziony przez władze carskie Walerian Łukasiński, oficer, działacz niepodległościowy, założyciel Narodowego Towarzystwa Patriotycznego.

1870 - W Pilicy urodził się Aleksander Osiński, generał-major armii Cesarstwa Rosyjskiego i generał dywizji odrodzonego Wojska Polskiego, senator II RP, prezes Polskiego Czerwonego Krzyża.

1879 - W Klonówku urodził się Józef Mirecki, ps. Montwiłł, działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, członek Organizacji Bojowej, aresztowany przez władze rosyjskie, stracony w 1908 roku na stokach Cytadeli.

1886 - Arcybiskupem-metropolitą poznańsko-gnieźnieńskim i prymasem Polski został niemiecki arcybiskup Julius Dinder.

1903 - W Homlu urodził się Henryk Szletyński, aktor i reżyser, wykładowca, prezes SPATiF i ZASP.

1904 - w Krakowie urodził się Jalu Kurek (właśc. Franciszek Kurek), polski poeta i prozaik, przedstawiciel tzw. Awangardy Krakowskiej, autor m.in. powieści „Grypa szaleje w Naprawie” i „Nad Czorsztynem się błyska”.

1910 - W Warszawie urodziła się Zofia Hertz, wydawca, współzałożycielka Instytutu Literackiego i „Kultury”, współpracowniczka Jerzego Giedroycia.

1913 - W Bielinach Kapitulnych w woj. świętokrzyskim urodził się Kazimierz Sabbat, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, premier (1976-1986) i prezydent RP na uchodźstwie (1986-1989).

1916 - Józef Piłsudski powrócił do wyznania rzymskokatolickiego.

1918 - W Morsańsku w obwodzie tambowskim urodziła się Zofia Jamry, aktorka.

1918 – Decyzją Rady Regencyjnej Antoni Ponikowski został pełniącym obowiązki premiera Królestwa Polskiego (Rady Kierowników Ministerstw).

1919 - W Kaliszu urodził się Jerzy Mieczysław Jarnuszkiewicz, rzeźbiarz, twórca m.in. pomnika Małego Powstańca w Warszawie.

1919 - W Warszawie urodziła się Helena Wolińska (Fajga Danielak), stalinowska prokurator wojskowa; odpowiedzialna za bezprawne aresztowanie w latach 50. ponad 20 osób, w tym gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, ofiary późniejszego mordu sądowego.

1928 - W Warszawie urodził się Andrzej Stockinger, aktor teatralny, filmowy, członek kabaretu „Owca”, znany z filmów „Czterdziestolatek”, „Miś”.

1929 - W Warszawie urodził się Stefan Kudelski, elektronik, wynalazca; twórca magnetofonów Nagra, które zrewolucjonizowały technikę rejestracji dźwięku.

1933 - W Berlinie w nocy z 27 na 28 lutego doszło do pożaru gmachu Reichstagu, co - po oskarżeniu o ten czyn komunistów - stało się decydujące dla pełnego przejęcia władzy w Republice Weimarskiej przez NSDAP i Adolfa Hitlera.

1933 - W Warszawie urodził się Aleksander Minkowski, dziennikarz, pisarz, scenarzysta, autor scenariuszy popularnych seriali „Gruby”, „Dyrektorzy”, „Szaleństwo Majki Skowron”.

1934 - W Berlinie gestapo rozbiło polską siatkę szpiegowską, aresztując m.in. agenta polskiego wywiadu Jerzego Sosnowskiego.

1936 - Premiera filmu „Pan Twardowski” w reżyserii Henryka Szaro.

1938 – Ksiądz Stanisław Streich został zastrzelony przez komunistycznego zamachowca w czasie mszy z udziałem dzieci odprawianej w kościele parafialnym w Luboniu.

1940 – Zdelegalizowano Związek Polaków w Niemczech.

1940 - W lesie niedaleko wsi Dąbrowice Niemcy zamordowali 35 Polaków przywiezionych z więzienia sądowego w Koninie.

1945 - W Poznaniu oficjalnie powołano Instytut Zachodni, którego misją jest badanie naukowe m.in. Niemiec i relacji polsko-niemieckich; jego pierwszym dyrektorem został prof. Zygmunt Wojciechowski.

1945 - Armia Czerwona zajęła Szczecinek.

1945 - W miejscowości Czelin koło Gryfina polscy żołnierze ustawili pierwszy słup graniczny na Odrze.

1945 - W Łowiczu urodził się Daniel Olbrychski, jeden z najpopularniejszych polskich aktorów, niezapomniany Kmicic z „Potopu” i Azja Tuhajbejowicz z „Pana Wołodyjowskiego”; wybitne kreacje stworzył m.in. w reżyserowanych przez Andrzeja Wajdę filmach „Popioły”, „Wszystko na sprzedaż”, „Wesele”, „Brzezina”, „Panny z Wilka”, „Krajobraz po bitwie” oraz „Ziemia obiecana”.

1945 - W Kurowie urodził się Jacek Janczarski, pisarz, satyryk, scenarzysta, autor popularnej audycji „Kocham pana, panie Sułku”, współtwórca magazynu „Zgryz” i cyklu „Rodzina Poszepszyńskich”, autor scenariuszy filmów „Milioner”, „Stan wewnętrzny” i serialu „Zmiennicy”.

1946 - Ze Szczecina wyjechał pierwszy transport deportowanych Niemców.

1948 - W Olsztynie koło Częstochowy urodziła się Elżbieta Jarosik, aktorka.

1949 - W wielkopolskim Barchlinie założono pierwszą w kraju Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną.

1951 - Zarządzeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej utworzono Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Katowicach.

1954 - Premiera filmu „Piątka z ulicy Barskiej” w reżyserii Aleksandra Forda.

1955 - W Krakowie urodził się Andrzej Hudziak, aktor, związany ze Starym Teatrem w Krakowie; wystąpił m.in. w filmie Andrzeja Barańskiego „Parę osób, mały czas”, w którym zagrał rolę poety Mirona Białoszewskiego.

1957 - Ukazał się pierwszy numer tygodnika „Polityka”, którego redaktorem naczelnym został Stefan Żółkiewski.

1958 - Reprezentacja Polski w piłce ręcznej mężczyzn, w swym pierwszym w historii meczu na mistrzostwach świata rozgrywanych w NRD, zremisowała z Finlandią 14:14. Ostatecznie Polacy zajęli 5 miejsce w zawodach.

1964 - Założono klub piłkarski GKS Katowice.

1971 – W Nowym Jorku  kazało się pierwsze wydanie polonijnego „Nowego Dziennika”.

1975 - Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego S.O.S. w reżyserii Janusza Morgensterna.

1976 - Henryk Jabłoński został przewodniczącym Frontu Jedności Narodu.

1982 - W Warszawie zmarła Maria Kownacka - pisarka, autorka utworów dla dzieci, m.in. „Plastusiowego pamiętnika”.

1982 – Film Człowiek z żelaza w reżyserii Andrzeja Wajdy został wycofany przez producenta z rywalizacji o Oscara.

1987 - W Carlsbergu w Niemczech zmarł ksiądz Franciszek Blachnicki, więzień KL Auschwitz, prof. KUL, działacz społeczny, twórca Ruchu Światło-Życie.

1990 - Polska wznowiła stosunki dyplomatyczne z Izraelem, zerwane w czerwcu 1967 r. w reakcji na wojnę izraelsko-arabską (tzw. wojną sześciodniową), w której Warszawa, podobnie jak Moskwa, popierała stronę arabską.

1990 – W Toronto ukazało się ostatnie wydanie polskojęzycznego czasopisma „Kronika Tygodniowa”.

1990 - W Krakowie zmarł prof. Henryk Wereszycki, historyk, badacz dziejów XIX wieku.

2007 - Akademia Medyczna w Poznaniu została przekształcona w Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego.

2009 - W Krakowie zmarł Grzegorz Borek, ps. Bolec, muzyk, aktor, jeden z pierwszych wykonawców hip-hopu w Polsce, znany m.in. z filmów „Poniedziałek”, „Wtorek”, „Chaos”.

2010 – Podczas XXI Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Vancouver Justyna Kowalczyk zdobyła złoty medal w biegu narciarskim na 30 km techniką klasyczną, a Katarzyna Bachleda-Curuś, Katarzyna Woźniak i Luiza Złotkowska medal brązowy w łyżwiarstwie szybkim, w biegu drużynowym kobiet. Łącznie Polacy zdobyli 6 medali: 1 złoty, 3 srebrne, w tym dwa Adam Małysz, a oprócz niego Justyna Kowalczyk w biegu sprinterskim techniką klasyczną oraz dwa brązowe – oprócz wymienionych wyżej także Justyna Kowalczyk w narciarstwie w biegu łączonym na 15 km. Polska ekipa liczyła 47 sportowców. Na igrzyskach w Vancouver podium dwóch konkursów indywidualnych wyglądało tak samo. Zarówno na skoczni dużej jak i normalnej pierwszą lokatę wywalczył Simon Ammann przed Adamem Małyszem i Gregorem Schlierenzauerem.

2012 - W Warszawie zmarł Piotr Pawłowski, aktor teatralny i filmowy, znany z filmów „Zbrodniarz i panna”, „Twarzą twarz”, „Potop” (rola króla Jana II Kazimierza Wazy) oraz dubbingowej kreacji w serialu „17 mgnień wiosny”.

2015 – W Warszawie zmarł Bohdan Tomaszewski, dziennikarz sportowy, legendarny komentator radiowy i telewizyjny; wielki entuzjasta sportu, a zwłaszcza tenisa; autor książek i scenariuszy filmowych; walczył w Powstaniu Warszawskim.

2020 – W Warszawie zmarł Paweł Królikowski, aktor prezes Związku Artystów Scen Polskich (2018-2020), znany z wielu ról filmowych i telewizyjnych, przede wszystkim Jakuba Kusego w serialu „Ranczo” oraz komisarza Igora Rosłonia w serialu „Pitbull”.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy