Polska 25 stycznia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 25-01-2024, 08:30
Artykuł
facebook.com

Tego dnia Sejm uchwalił detronizację cara Mikołaja I; policja zatrzymała Stanisława Cichockiego ps. „Szpicbródka”; opublikowano komunikat o utworzeniu RWPG; w samotny rejs dookoła świata wypłynął Leonid Teliga; ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Do Rzeczy”. Urodzili się m. in. Dorota Schwartze, Józef Neumann, Zygmunt Rozwadowski, Emil Przedrzymirski-Krukowicz, Stefan Themerson, Marian Brandys, Witold Lutosławaski, Robert Stiller, Jan Weber, Mieczysław Wilczek, Jan Karcz, Sławomir Idziak, Lidia Chojecka. Zmarli natomiast: Andrzej Szypulski, Bohdan Poręba oraz Przemysław Górny.

1347 - W Gross-Montau (dziś Mątowy Wielkie) pod Malborkiem urodziła się Dorota Schwartze, zakonnica, stygmatyczka, błogosławiona kościoła katolickiego, znana jako Dorota z Mątowów.

1807 - Dekret Komisji Rządzącej o utworzeniu trzech legii wojska polskiego.

1831 - Powstanie Listopadowe: Sejm uchwalił detronizację cara Mikołaja I jako króla Polski.

1857 - Urodził się Józef Neumann, drukarz, polityk, Członek Naczelnego Komitetu Narodowego, uczestnik walk o polskość Lwowa w 1918 roku, prezydent Lwowa w latach 1911-1915 – 1918-1927.

1870 - We Lwowie urodził się Zygmunt Rozwadowski, malarz, scenograf, współautor Panoramy Racławickiej, autor Panoramy Siedmiogrodzkiej, żołnierz Legionów Polskich, autor projektu rogatywki 1 Pułku Ułanów.

1886 - W Niemirowie urodził się Emil Przedrzymirski-Krukowicz, generał WP, w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowódca Armii „Modlin”, a następnie tzw. armii gen. Przedrzymirskiego, którą dowodził w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim.

1910 - W Płocku urodził się Stefan Themerson, pisarz, fotografik, filmowiec, artysta awangardowy, autor książek „Pan Tom buduje dom”, „Wykład profesora Mma”. „Euklides był osłem”.

1912 - W Wiesbaden (według innych źródeł - w Łodzi) urodził się Marian Brandys, dziennikarz, reportażysta i pisarz, autor m.in. książek „Kozietulski i inni” oraz „Koniec świata szwoleżerów”.

1913 - W Warszawie urodził się Witold Lutosławski, jeden z najwybitniejszych kompozytorów XX wieku, dyrygent; międzynarodową sławę przyniosły mu takie dzieła jak „Muzyka żałobna”, „Gry weneckie”, „Kwartet smyczkowy”, „Preludia i fuga”.

1922 – Metropolita Mediolanu kardynał Achille Ratti, były nuncjusz apostolski w Polsce i późniejszy papież Pius XI, został odznaczony Orderem Orła Białego przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego.

1927 – Kanonie warmińską otrzymał Paweł Bader urodzony w Opinie w roku 1867. Był wikariuszem we Fromborku.

1928 - W Warszawie urodził się Robert Stiller, pisarz, poliglota, wybitny tłumacz literatury anglojęzycznej, m.in. dzieł Vladimira Nabokova, Anthony Burgessa, Lewisa Carolla, Iana Fleminga.

1929 - W Warszawie urodził Edmund Zientara, piłkarz, trener.

 

1930 - Policja zatrzymała Stanisława Cichockiego ps. „Szpicbródka”, udaremniając jednocześnie przygotowywane przez niego włamanie do placówki Banku Polskiego w Częstochowie.

1930 - W Parczewie urodził się Jan Weber, dziennikarz, muzykolog, popularyzator muzyki klasycznej, autor wielu programów muzycznych Polskiego Radia.

1932 - W Komorowicach Bielskich urodził się Mieczysław Wilczek, przedsiębiorca, działacz gospodarczy, polityk, w latach 1988-89 minister przemysłu w rządzie Mieczysława Rakowskiego, autor „ustawy o działalności gospodarczej” z 23 grudnia 1988 r.

1939 - Początek wizyty ministra spraw zagranicznych III Rzeszy Joachima von Ribbentropa w Warszawie.

1943 - W KL Auschwitz Niemcy rozstrzelali 52 polskich więźniów podejrzanych o prowadzenie działalności konspiracyjnej w obozie; wśród rozstrzelanych był płk Jan Karcz, dowódca Mazowieckiej Brygady Kawalerii w kampanii polskiej 1939 r., jeden z przywódców tajnej organizacji obozowej.

1943 - W Warszawie urodził Andrzej Turski, dziennikarz radiowy i telewizyjny, autor wielu popularnych programów radiowych i telewizyjnych m.in. „7 dni – świat”.

1945 - W Katowicach urodził się Sławomir Idziak, operator i reżyser filmowy; autor zdjęć m.in. do filmów: „Dyrygent” Andrzeja Wajdy, „Constans” Krzysztofa Zanussiego, „Krótki film o zabijaniu”, „Podwójne życie Weroniki” i „Trzy kolory. Niebieski” Krzysztofa Kieślowskiego, „Helikopter w ogniu” Ridleya Scotta - za zdjęcia do tego filmu Idziak otrzymał nominację do Oscara.

1945 - Armia Czerwona zajęła miasta: Oborniki, Pniewy, Sztum i Trzebnica.

1948 - W Świdnicy urodził się Wojciech Mann, dziennikarz muzyczny, prezenter radiowy, autor tekstów piosenek i programów satyrycznych.

1949 - W Moskwie opublikowano komunikat o utworzeniu Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej; w skład RWPG weszły: Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry i Związek Sowiecki.

1950 - Fabryka Samochodów Osobowych w Warszawie i Gorkowskij Awtomobilnyj Zawod zawarły porozumienie, na mocy którego w Polsce miała rozpocząć się produkcja samochodu GAZ-M20 „Pobieda”. Samochód został wprowadzony na rynek pod nazwą „Warszawa”.

1951 - Premiera filmu Pierwszy start w reżyserii Leonarda Buczkowskiego.

1954 - Premiera pierwszego pełnometrażowego kolorowego filmu polskiego „Przygoda na Mariensztacie” w reżyserii Leonarda Buczkowskiego.

1956 - Premiera filmu historycznego „Podhale w ogniu” w reżyserii Jana Batorego i Henryka Hechtkopfa, opowiadającego o XVII-wiecznym powstaniu ludowym pod wodzą Aleksandra Kostki-Napierskiego.

1967 - Z portu w Casablance w samotny rejs dookoła świata na jachcie „Opty” wypłynął kapitan Leonid Teliga. Podróż zakończył 30 kwietnia 1969 r.

1971 - Kilkugodzinne spotkanie ze stoczniowcami z Gdańska I sekretarz KC PZPR Edward Gierek zakończył słynnym pytaniem: „Pomożecie?”.

1977 - W Siedlcach urodziła się Lidia Chojecka, lekkoatletka, wielokrotna medalista halowych mistrzostw Europy, trzykrotna uczestniczka Igrzysk Olimpijskich.

1982 - Sejm uchwalił ustawę „o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego” i zatwierdził dekret o stanie wojennym.

2005 - Na antenie TVN24 ukazało się premierowe wydanie programu Szkło kontaktowe.

2011 - W Warszawie zmarł Andrzej Szypulski, pisarz i scenarzysta, współautor scenariusza popularnych seriali „Stawka większa niż życie”, „Dyrektorzy”, „Ślad na ziemi”, „Życie na gorąco”.

2013 – Ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Do Rzeczy”.

2014 - W Warszawie zmarł Bohdan Poręba, reżyser, publicysta, polityk; twórca filmów „Hubal”, „Jarosław Dąbrowski”, „Katastrofa w Gibraltarze” i „Polonia Restituta”; członek PZPR, Patriotycznego Ruchu Ocalenia Narodowego, współzałożyciel Zjednoczenia Patriotycznego „Grunwald”.

2020Borys Budka został wybrany został na przewodniczącego Platformy Obywatelskiej.

2022 – W Warszawie zmarł Przemysław Górny, działacz opozycji antykomunistycznej, więzień polityczny PRL.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy