Polska 25 lutego – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 25-02-2024, 08:00
Artykuł
facebook.com

Tego dnia odbyła się bitwa o Olszynkę Grochowską; gen. Stanisław Maczek rozpoczął w Szkocji formowanie 1. Dywizji Pancernej; władze komunistyczne powołały „Służbę Polsce”; w Jastrzębiu odbył się Kongres Opozycji Antyustrojowej. Urodzili się m. in. Stanisław Głąbiński, Józef Kostrzewski, Antoni Gołubiew, Leszek Bogdanowicz, Wiesław Dymny, Barbara Piasecka-Johnson, Feliks Falk, Danuta Wałęsa, Wojciech Pogorzelski. Zmarli natomiast: Franciszek Żymirski, Seweryn Goszczyński, Wojciech Gerson, Hugo Steinhaus, Władysław Siła-Nowicki, Wanda Jakubowska, Zbigniew Chmielewski, Marian Szeja oraz Zbigniew Pawlicki.

1428 - Władysław II Jagiełło nadał prawa miejskie Pińczowowi.

1793 - Rozpoczął się kryzys bankowy wywołany zrujnowaniem gospodarki w wyniku wojny polsko-rosyjskiej i wprowadzeniem rządów konfederacji targowickiej.

1809 – Książę Józef Poniatowski został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Virtuti Militari.

1831 - Bitwa pod Grochowem; bohaterski bój polskich wojsk o Olszynkę Grochowską z wojskami rosyjskimi feldmarszałka Iwana Dybicza; w wyniku walk, w których zginęło ponad 9 tys. żołnierzy rosyjskich i około 7 tys. polskich, armia rosyjska została zatrzymana i nie zdołała zająć z marszu Warszawy.

1831 - Pod Grochowem w czasie bitwy z wojskami rosyjskimi poległ gen. Franciszek Żymirski, dowódca 2. Dywizji Piechoty; żołnierz Legionów Polskich, uczestnik wojen napoleońskich.

1862 - W Skolem na Ukrainie urodził się Stanisław Głąbiński, prawnik, ekonomista, jeden z przywódców Narodowej Demokracji; poseł i senator RP; członek Rady Obrony Państwa w 1920 r.; we wrześniu 1939 r. aresztowany przez NKWD, zmarł w więzieniu sowieckim w Charkowie.

1876 - We Lwowie zmarł Seweryn Goszczyński, pisarz, poeta, publicysta, działacz społeczny, uczestnik Powstania Listopadowego.

1885 - W Węglewie koło Gniezna urodził się Józef Kostrzewski, muzeolog, współtwórca uniwersytetu w Poznaniu; kierował m.in. badaniami w Biskupinie.

1901 - W Warszawie zmarł Wojciech Gerson, malarz, historyk sztuki, pedagog; współzałożyciel Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.

1907 - W Wilnie urodził się Antoni Gołubiew, pisarz, autor cyklu powieściowego „Bolesław Chrobry”.

1907 - W Kosowie Podlaskim urodziła się Helena Kowalczykowa, aktorka.

1919 - Polsko-czechosłowacki konflikt graniczny: obie strony podpisały w Cieszynie porozumienie, na mocy którego ustalono tymczasowe strefy wpływów.

1920 - W Chodowie koło Miechowa urodził się Władysław Machejek, pisarz, dziennikarz, polityk, poseł na Sejm PRL, w latach 1952-1989 redaktor naczelny krakowskiego „Życia Literackiego”.

1934 - W Czarnkowie urodził się Leszek Bogdanowicz, kompozytor, dyrygent, gitarzysta; w 1959 r. współtwórca pierwszego polskiego zespołu rock-and-rollowego „Rythm and Blues”.

1936 - W Połoneczce urodził się Wiesław Dymny, aktor, poeta, prozaik, satyryk, scenarzysta, plastyk, współtwórca krakowskiej „Piwnicy pod Baranami”, autor tomu opowiadań „Słońce wschodzi raz na dzień”, powieści „Droga na dziki zachód” i scenariuszy do filmów „Pięć i pół bladego Józka”, „Chudy i inni”.

1937 - W Staniewiczach urodziła się Barbara Piasecka-Johnson, kolekcjonerka sztuki, filantropka.

1941 - W Stanisławowie urodził się Feliks Falk, reżyser, scenarzysta, dramatopisarz; twórca filmów „Wodzirej”, „Bohater roku”, „Był jazz”, „Samowolka” i „Komornik”.

1942 - Gen. Stanisław Maczek rozpoczął w Szkocji formowanie 1. Dywizji Pancernej; w składzie 1. Armii Kanadyjskiej odegrała znaczącą rolę w bitwie pod Falaise, zamykając okrążenie wokół niemieckich 7. Armii i 5. Armii Pancernej w tzw. kotle; marsz dywizji wiódł przez północną Francję, Belgię i Holandię aż po bazę niemieckiej marynarki wojennej w Wilhelmshaven.

1942 - Komendant Główny AK powołał Wojskową Służbę Kobiet (WSK).

1944 - W dniach 24 i 25 lutego, w odwecie za próbę odbicia więźniów ze szkoły-więzienia w Latowiczu, Niemcy dokonali pacyfikacji pobliskiej wsi Iwowe (powiat garwoliński), mordując 7 mężczyzn działających w AK.

1945 – Sformowano 36. Specjalny Pułk Lotnictwa Transportowego. 31 grudnia 2011 Pułk został rozformowany.

1947 - W Międzychodzie urodził się Włodzimierz Matuszczak, aktor.

1947 - Dekret Alianckiej Komisji Kontroli o likwidacji państwa pruskiego.

1948 - Władze komunistyczne powołały Powszechną Organizację „Służba Polsce”, która miała charakter paramilitarny i prowadziła wśród młodzieży obowiązkowe przysposobienie zawodowe i wojskowe, a także indoktrynację ideologiczną.

1949 - W Kolonii Krypy w woj. mazowieckim urodziła się Danuta Wałęsa (z domu Gołoś), żona przywódcy Solidarności Lecha Wałęsy, w imieniu którego w 1983 r. odebrała Pokojową Nagrodę Nobla w Oslo; pierwsza dama Polski w latach 1990-1995.

1954 - Premiera filmu Jana Rybkowskiego „Autobus odjeżdża 6:20”.

1956 - Na zamkniętym posiedzeniu XX Zjazdu KPZR Nikita Chruszczow odczytał tajny referat „O kulcie jednostki i jego następstwach”, ujawniający zbrodnie popełnione w czasach Józefa Stalina i będący krytyką jego rządów.

1957 - W Warszawie urodził się Mirosław Zbrojewicz, aktor.

1958 - Sejm podjął uchwałę w sprawie obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego w latach 1960-1966; państwowe obchody były propagandowo wykorzystywane przeciwko Milenium Chrztu Polski, które organizował Kościół katolicki.

1962 - W Otwocku urodziła się Małgorzata Bogdańska, aktorka.

1962 - Urodził się Wojciech Pogorzelski, gitarzysta, kompozytor, producent, lider zespołu Oddział Zamknięty.

1964 - Sejm PRL uchwalił Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

1972 - We Wrocławiu zmarł Hugo Steinhaus, matematyk, jeden z twórców lwowskiej szkoły matematycznej.

1972 - Premiera filmu „Agent nr 1” w reżyserii Zbigniewa Kuźmińskiego, opowiadającego historię urodzonego w Warszawie Jerzego Iwanowa-Szajnowicza, asa dywersji, który podczas II wojny światowej działał jako agent brytyjskiego wywiadu w okupowanej przez Niemców Grecji.

1977 - Premiera filmu „Człowiek z marmuru” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

1982 - Stan wojenny: W Krakowie Mieczysław Gil i Edward Nowak zostali skazani na cztery oraz trzy i pół roku więzienia za kierowanie w grudniu 1981 r. strajkiem w Hucie im. Lenina.

1983 – W Olsztynie ukazało się pierwsze wydanie Dziennika Pojezierza.

1989 - W Jastrzębiu odbył się Kongres Opozycji Antyustrojowej, w którym uczestniczyli przeciwnicy negocjacji z władzami komunistycznymi, m.in. przedstawiciele KPN, PPS-Rewolucja Demokratyczna, Solidarności Walczącej, Ruchu „Wolność i Pokój” oraz Grupy Roboczej Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”; ponad 120 uczestników spotkania zatrzymała SB.

1990 - Na południu kraju temperatura osiągnęła najwyższe wartości w lutym w historii pomiarów. WK rakowie zanotowano +21,0 °C, w Tarnowie +20,6 °C, w Nowym Sączu +20,3 °C, w Opolu +19,3 °C.

1994 - W Warszawie zmarł Władysław Siła-Nowicki, adwokat, żołnierz ZWZ-AK, członek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość; więziony przez władze komunistyczne (1947-1956); członek opozycji antykomunistycznej i obrońca w procesach politycznych; prezes Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy (1990-1992); poseł (1991-1993).

1998 - W Warszawie zmarła Wanda Jakubowska, reżyserka i scenarzystka filmowa; więźniarka niemieckich obozów Auschwitz i Ravensbrueck; autorka filmu „Ostatni etap”.

2000 - Premiera komedii sensacyjnej Chłopaki nie płaczą w reżyserii Olafa Lubaszenki.

2009 - W Łodzi zmarł Zbigniew Chmielewski, reżyser, scenarzysta; autor seriali „Daleko od szosy” i „Blisko, coraz bliżej”.

2011 - Premiera filmu „Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł” w reżyserii Antoniego Krauzego.

2015 - W Wałbrzychu zmarł Marian Szeja, piłkarz, bramkarz reprezentacji Polski, Zagłębia Wałbrzych i AJ Auxerre.

2017 - W Warszawie zmarł Zbigniew Pawlicki, muzykolog, publicysta, organizator festiwali muzycznych, powstaniec warszawski.

2018 – W południowokoreańskim Pjongczangu zakończyły się 23. Zimowe Igrzyska Olimpijskie. W ich trakcie Polska zdobyła dwa medale (złoty i brązowy).



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy