Polska 22 listopada – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 22-11-2023, 08:00
Artykuł
facebook.com

Tego dnia uroczyście otwarto Most Aleksandryjski (Kierbedzia), który był jednym z najnowocześniejszych w ówczesnej Europie, Józef Piłsudski zatwierdził „Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej”, Uniwersytet we Lwowie otrzymał imię Jana Kazimierza, Lwów jako pierwsze i jedyne miasto w II RP został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari, w KL Auschwitz Niemcy dokonali pierwszej egzekucji przez rozstrzelanie - stracono 40 Polaków, telewizja wyemitowała premierowe programu z serii „Miś z okienka”, Aneta Kręglicka zdobyła tytuł Miss World. Urodzili się m.in. Karol Estreicher, Józef Lejtes, Krystyna Siesicka, Stefan Bratkowski, Waldemar Kuczyński, Andrzej Żuławski. Zmarli natomiast: Ludwik Mierosławski, Stanisław Ostrowski, Mikołaj Kozakiewicz, Rafał Gan-Ganowicz i Paweł Jarodzki.

1348 - W Namysłowie Kazimierz III Wielki oraz król niemiecki i czeski Karol IV Luksemburski podpisali pokój kończący wojnę o Śląsk.

1827 - W Krakowie urodził się Karol Estreicher, bibliotekarz, bibliograf, historyk literatury i teatru.

1864 - W Warszawie uroczyście otwarto Most Aleksandryjski (Kierbedzia); zaprojektowany przez inżyniera Stanisława Kierbedzia most był jednym z najnowocześniejszych w ówczesnej Europie.

1878 - W Paryżu zmarł Ludwik Mierosławski; uczestnik Powstania Listopadowego; działacz emigracyjny; wódz naczelny oddziałów powstańczych w Wielkopolsce w 1848 r.; dowódca rewolucyjnych wojsk na Sycylii (1849); dyktator Powstania Styczniowego (1863); historyk wojskowości, pisarz.

1901 - W Warszawie urodził się Józef Lejtes, reżyser, jeden z najbardziej znanych twórców polskiego kina międzywojennego, autor filmów "Barbara Radziwiłłówna", "Dziewczęta z Nowolipek" i "Granica".

1918 - Józef Piłsudski zatwierdził "Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej"; na mocy dekretu, będącego swego rodzaju ustawą zasadniczą, Piłsudski obejmował jako Tymczasowy Naczelnik Państwa "Najwyższą Władzę Republiki Polskiej" i miał ją sprawować do czasu zebrania się Sejmu Ustawodawczego.

1918 - W wyniku ofensywy wojsk polskich oddziały ukraińskie zostały zmuszone do wycofania się ze Lwowa; w mieście doszło do pogromu ludności żydowskiej.

1919 - Uniwersytet we Lwowie otrzymał imię Jana Kazimierza.

1920 - Lwów jako pierwsze i jedyne miasto w II RP został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari; uroczystej dekoracji dokonał marszałek Józef Piłsudski.

1928 - W Dęblinie urodziła się Krystyna Siesicka, pisarka, autorka powieści dla młodzieży.

1934 - We Wrocławiu urodził się Stefan Bratkowski, pisarz; członek ZMP i PZPR (1954-1981), dziennikarz "Po prostu" (1956-1957), redaktor naczelny "Życia i Nowoczesność" (1970-1973; 1980-1981); prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1980-1982; 1989-1990), następnie prezes honorowy; w stanie wojennym zaangażowany w działalność opozycyjną; w latach 1983-1988 tworzył niezależną "Gazetę Dźwiękową"; członek Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ "S" (1988-1990); uczestnik obrad Okrągłego Stołu; prezes Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik" (1991-1992); autor książek o tematyce ekonomicznej, historycznej i społecznej.

1938 - Prezydent Ignacy Mościcki wydał dekret o rozwiązaniu zrzeszeń wolnomularskich i lóż masońskich.

1939 - W Kaliszu urodził się Waldemar Kuczyński, ekonomista, publicysta; członek PZPR (1959-1966); w marcu 1968 r. aresztowany pod zarzutem organizowania studenckich protestów, zwolniony po pół roku; współzałożyciel Towarzystwa Kursów Naukowych; w sierpniu 1980 r. doradca MKS w Stoczni Gdańskiej; zastępca redaktora naczelnego "Tygodnika Solidarność" (1981); internowany w stanie wojennym; zwolniony w 1982 r. wyemigrował do Paryża; minister przekształceń własnościowych (1990-1991); członek Unii Demokratycznej, następnie Unii Wolności.

1940 - W KL Auschwitz Niemcy dokonali pierwszej egzekucji przez rozstrzelanie - stracono 40 Polaków.

1940 - W Warszawie w mieszkaniu Emanuela Ringelbluma przy ul. Leszno 18 odbyło się inauguracyjne spotkanie konspiracyjnego zespołu badawczo-dokumentacyjnego pod kryptonimem "Oneg Szabat", czyli "Radość Soboty"; efektem jego działań było utworzenie Podziemnego Archiwum Getta.

1940 - We Lwowie urodził się Andrzej Żuławski, reżyser, scenarzysta, pisarz; autor filmów "Na srebrnym globie", "Diabeł", "Szamanka".

1944 - Dekret PKWN o utworzeniu Przedsiębiorstwa Państwowego "Polskie Radio".

1950 - W Warszawie zakończył się II Kongres Obrońców Pokoju, który powołał Światową Radę Pokoju; jej przewodniczącym został Frederic Joliot-Curie.

1958 – Telewizja Polska wyemitowała premierowe wydanie programu dla dzieci z serii "Miś z okienka".

1976 - Premiera filmu "Przepraszam, czy tu biją?" w reżyserii Marka Piwowskiego.

1981 - W Warszawie utworzono Kluby Samorządnej Rzeczypospolitej "Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość".

1982 - W Londynie zmarł Stanisław Ostrowski, prezydent Lwowa (1936-1939), więziony w ZSRS (1939-1941); prezydent RP na uchodźstwie w latach 1972-1979.

1989 - W Hongkongu Aneta Kręglicka zdobyła tytuł Miss World.

1996 - Premiera filmu "Poznań '56" w reżyserii Filipa Bajona.

1996 - Polska stała się pełnoprawnym członkiem OECD (Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju).

1998 - W Warszawie zmarł Mikołaj Kozakiewicz, socjolog, pedagog; członek ZSL, od 1990 r. w PSL; marszałek Sejmu w latach 1989-1991.

2001 - Prezydent Aleksander Kwaśniewski wyraził zgodę na udział polskiego kontyngentu wojskowego w operacji antyterrorystycznej w Afganistanie; z wnioskiem o wysłanie wojska do Afganistanu zwrócił się do prezydenta - w imieniu rządu - premier Leszek Miller.

2002 – W Lublinie zmarł Rafał Gan-Ganowicz ps. „Jerzy Rawicz”, najemnik, dziennikarz, korespondent Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, działacz polityczny i społeczny, członek Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Walczył w kilku konfliktach zbrojnych przeciwko siłom wspieranym przez Związek Sowiecki.

2021 – We Wrocławiu zmarł Paweł Jarodzki, i malarz i rysownik, wykładowca ASP. Artysta był współzałożycielem grupy artystycznej Luxus, która powstała we Wrocławiu u schyłku PRL. Był wieloletnim kuratorem wrocławskiego Biura Wystaw Artystycznych oraz autorem podręczników i komiksów dla dzieci.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy