Polska 11 stycznia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 11-01-2024, 13:10
Artykuł
facebook.com

Tego dnia Eugeniusz Bodo zadebiutował na scenie teatru; gen. Józef Dowbor-Muśnicki objął dowództwo nad Powstaniem Wielkopolskim; zanotowano najniższą temperaturę w historii Polski (–41 °C); zainaugurował działalność kabaret „Koń”; Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego na Kanczendzongę. Urodzili się m. in. Adam Doboszyński, Jerzy Zarzycki, Jerzy Ofierski, Wanda Wiłkomirska, Oswald Balzer, Marian Kociniak, Ryszard Poznakowski, Bogdan Borusewicz, Edyta Bartosiewicz, Joanna Brodzik. Zmarli natomiast: Marcelina Sembrich-Kochańska, Michał Siedlecki, Adam Kersten, Edward Jancarz, Jarema Junosza-Stępowski, Ignacy Machowski, Jerzy Pawłowski oraz Jan Ludwiczak.

1386 - W Wołkowysku poselstwo polskiej szlachty zawarło porozumienie z księciem litewskim Jagiełłą, na mocy którego Jagiełło miał poślubić Jadwigę Andegaweńską i objąć tron polski.

1397 – Papież Bonifacy IX wydał bullę o utworzeniu wydziału teologicznego przy Akademii Krakowskiej.

1449 – we Fromborku zmarł kanonik Henryk Bulecke, wikariusz i kaznodzieja w katedrze. Probostwo w Kuntzendorf (obecnie Witoszewo) w diecezji pomezańskiej zamienił na kanonię warmińską w 1428r.

1582 - Założono seminarium duchowne w Wilnie (w 1945 roku przeniesione do Białegostoku).

1893 - W Sanoku urodził się Kazimierz Piech, botanik, cytolog, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, żołnierz wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen.

1897 - W Stryju na Podolu urodził się Kazimierz Nowak, podróżnik, reporter, fotograf; w 2000 r. ukazały się jego relacje prasowe z podróży w latach 30. do Afryki pt. „Rowerem i pieszo przez Czarny Ląd”.

1899 - W Monasterzyskach urodził się Horacy Safrin, pisarz, poeta, dramaturg, tłumacz pochodzenia żydowskiego.

1904 - W Krakowie urodził się Adam Doboszyński, działacz Stronnictwa Narodowego; w 1936 r. zorganizował tzw. najazd na Myślenice, w czasie którego podpalono synagogę i niszczono sklepy żydowskie; podczas II wojny światowej przebywał w Londynie; po wojnie powrócił do Polski; aresztowany przez UB i oskarżony o współpracę z Niemcami, po brutalnym śledztwie skazany w pokazowym procesie na karę śmierci; stracony w 1949 r.

1911 - W Łodzi urodził się Jerzy Zarzycki, reżyser i scenarzysta, autor filmów „Żołnierz królowej Madagaskaru”, „Miasto nieujarzmione”, „Uczta Baltazara”, „Kochankowie z Marony”, uczestnik Powstania Warszawskiego.

1915 - W Lozannie zmarł Zygmunt Miłkowski, ps. Teodor Tomasz Jeż, pisarz, publicysta, działacz społeczny i niepodległościowy; współzałożyciel i prezes Ligi Polskiej.

1917 - Na deskach poznańskiego Teatru Apollo zadebiutował Eugeniusz Bodo.

1919 - Gen. Józef Dowbor-Muśnicki objął dowództwo nad Powstaniem Wielkopolskim.

1924 - Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej.

1926 - W Ostrowie Wielkopolskim urodził się Jerzy Ofierski, satyryk, aktor estradowy, pisarz, dziennikarz.

1926 - W szwajcarskim Davos reprezentacja Polski w hokeju na lodzie przegrała w swym pierwszym oficjalnym meczu z Austrią 1:13.

1927 - W Józefowie koło Warszawy zmarł prof. Andrzej Gawroński, indolog, językoznawca, autor podręcznika sanskrytu.

1929 - W Warszawie urodziła się Wanda Wiłkomirska, skrzypaczka, pedagog; laureatka Konkursu Henryka Wieniawskiego w 1952 r.

1930 - W Ciechankach Łańcuchowskich na Lubelszczyźnie urodził się Witold Skaruch, aktor, reżyser teatralny; wystąpił m.in. w filmach „Zamach”, „Ostatnia akcja”, a także w serialu „Pogranicze w ogniu”.

1930 - W Wołkowysku urodził się Eugeniusz Kabatc, pisarz, tłumacz.

1933 - We Lwowie zmarł prof. Oswald Balzer, prawnik, historyk prawa.

1934 - Założono Wojskowy Klub Sportowy Kielce.

1935 - W Nowym Jorku zmarła Marcelina Sembrich-Kochańska, śpiewaczka operowa, gwiazda nowojorskiej Metropolitan Opera.

1936 - W Warszawie urodził się Marian Kociniak, aktor filmowy i teatralny, od 1959 do 2009 r. związany z Teatrem Ateneum; niezapomniany Franek Dolas w komedii „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” i pechowy Murgrabia z serialu „Janosik”.

1937 - W Białymstoku urodził się Henryk Boukołowski, aktor, reżyser, współzałożyciel Teatru Adekwatnego w Warszawie.

1940 - W niemieckim obozie koncentracyjnym Sachsenhausen zmarł z wycieńczenia prof. Michał Siedlecki, zoolog, pisarz; rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1919-1921), profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; aresztowany przez gestapo w ramach Sonderaktion Krakau.

1940 - W Siedlcach zanotowano najniższą temperaturę w historii Polski (–41 °C).

1944 - W Podszkodziu k. Ostrowca Świętokrzyskiego urodził się Maciej Damięcki, aktor, zagrał w takich filmach jak „Rzeczpospolita babska”, „Tajemnica Enigmy”, a także w serialach TV m.in. „Stawka większa niż życie”, „Czas honoru”, „Bodo”.

1946 - W Grudziądzu urodził się Ryszard Poznakowski, wokalista, gitarzysta, kompozytor, członek zespołów „Czerwono-Czarni”, „Trubadurzy”.

1946 - Oddział UPA zaatakował Cisną i dokonał masakry mieszkańców. Upowcy najpierw podpalili szkołę i urząd gminy, następnie dwór oraz 8 polskich gospodarstw. Żywcem spłonęła 4-osobowa rodzina. Od wybuchu wrzuconego do domu granatu zginęła rodzina – matka i troje dzieci, najstarsze w wieku 12 lat. Zginęli trzej przedwojenni policjanci, upowcy bestialsko zamordowali ich masakrując ciała (obdzierając ze skóry, obcinając języki, uszy, genitalia), następnie wrzucili w ogień. Zginęło także kilku członków straży wiejskiej.

1949 - W Lidzbarku Warmińskim urodził się Bogdan Borusewicz, członek KOR (1976-1981), współzałożyciel Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (1978); główny organizator strajku w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 r.; członek prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Gdańsk; po wprowadzeniu stanu wojennego jeden z przywódców podziemnej Solidarności; poseł na Sejm (1991-2001); w latach 2005-2015 marszałek Senatu; wicemarszałek Senatu IX kadencji i X kadencji.

1949 - Zlikwidowane zostało Ministerstwo Ziem Odzyskanych.

1957 - Zarząd Główny Związku Młodzieży Polskiej (ZMP) podjął uchwałę o rozwiązaniu związku.

1957 - Prof. Tadeusz Kotarbiński został prezesem PAN.

1958 - W Teatrze Dramatycznym w Warszawie oficjalnie zainaugurował działalność kabaret „Koń”, założony przez Jerzego Dobrowolskiego.

1962 - Premiera filmu Stanisława Barei „Dotknięcie nocy”.

1963 - Premiera filmu „Jak być kochaną” w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa.

1965 - W Warszawie urodziła się Edyta Bartosiewicz, piosenkarka, gitarzystka, kompozytorka, autorka tekstów i producentka muzyczna.

1967 - W Warszawie zmarł Arnold Szyfman, reżyser, założyciel i dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie.

1973 - W Krośnie Odrzańskim urodziła się Joanna Brodzik, aktorka znana m.in. z seriali „Kasia i Tomek”, „Magda M.”, „Graczykowie” oraz „Dom nad Rozlewiskiem”.

1973 - Premiera serialu dla młodzieży „Gruby” w reżyserii Wojciecha Fiwka.

1978 - Grupa intelektualistów związanych z opozycją założyła w Warszawie Towarzystwo Kursów Naukowych, które zajęło się organizowaniem niezależnych wykładów i dyskusji, poszerzając inicjatywę tzw. Uniwersytetu Latającego.

1982 - Rada Atlantycka potępiła wprowadzenie stanu wojennego w Polsce i zaleciła państwom NATO wprowadzenie sankcji wobec PRL.

1983 - W Warszawie zmarł prof. Adam Kersten, historyk, badacz dziejów XVII-wiecznej Rzeczypospolitej.

1986Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Kanczendzonga.

1992 - W Gorzowie Wielkopolskim zmarł Edward Jancarz, żużlowiec, medalista indywidualnych i drużynowych mistrzostw świata.

2001 - W Warszawie zmarł Jarema Junosza-Stępowski, aktor, piosenkarz.

2001 - W Warszawie zmarł Ignacy Machowski, aktor, zagrał m.in. w filmach „Popiół i diament”, „Eroica”, „Pociąg”.

2004 - Odbył się 12. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

2005 - W Warszawie zmarł Jerzy Pawłowski, szablista, wielokrotny medalista igrzysk olimpijskich i mistrzostw świata; w 1976 r. skazany za szpiegostwo „na rzecz jednego z państw NATO” na 25 lat więzienia i przepadek mienia.

2008 - W Warszawie zmarł Henryk Alber, gitarzysta jazzowy, kompozytor, autor muzyki do piosenki „Zaproście mnie do stołu”.

2008 - W Warszawie zmarł Mieczysław Widaj, w latach 1946-1956 członek władz Wojskowego Sądu Rejonowego, a następnie Naczelnego Sądu Wojskowego, odpowiedzialny za ponad 100 wyroków śmierci na żołnierzy i działaczy podziemia niepodległościowego.

2009 - Odbył się 17. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

2012 - W Warszawie zmarła prof. Hanna Świda-Ziemba, socjolog, wykładowca akademicki, działaczka opozycyjna w czasach PRL.

2015 - W Krakowie zmarła Danuta Michałowska, aktorka krakowskich teatrów Rapsodycznego i Starego, w latach 1981-84 rektor krakowskiej PWST.

2015 - Odbył się 23. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

2023 – W Katowicach zmarł Jan Ludwiczak – przewodniczący NSZZ „Solidarności” w kopalni Wujek w 1981 roku. W jego obronie, gdy został zatrzymany przez milicję w noc wprowadzenia w Polsce stanu wojennego, w kopalni wybuchł strajk, zakończony pacyfikacją i śmiercią 9 górników.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy