72 lata temu rozpoczął się pokazowy proces przywódców Polskiego Państwa Podziemnego

Artykuł
Domena Publiczna

18 czerwca 1945 r. w Moskwie rozpoczął się tzw. proces szesnastu – pokazowy proces polityczny przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. Na wieloletnie wyroki więzienia skazano wówczas m.in. ostatniego dowódcę Armii Krajowej. Gen. Leopolda Okulickiego, Delegata Rządu na Kraj Jana Stanisława Jankowskiego oraz jego zastępcę, Adama Bienia.

27 i 28 marca 1945 r. do willi w Pruszkowie przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego mieli spotkać się z gen. Iwanem Sierowem w sprawie stanowiska polskiego wobec władz ZSRR, uzgodnień konferencji w Jałcie oraz sytuacji na tyłach frontu. Sowieci zapewniali o chęci porozumienia. Przywódcy PPP zostali jednak w Pruszkowie podstępnie uprowadzeni przez NKWD.

Polscy przedstawiciele na Zachodzie bezskutecznie informowali przywódców państw o działaniu Związku Radzieckiego wobec przywódców Polskiego Podziemnego Podziemnego, oczekując interwencji. W maju 1945 przedstawiciel Rządu Tymczasowego w Warszawie powiedział, że zatrzymanych 16 Polaków to osoby „poszukiwane przez polskie władze bezpieczeństwa za sabotaże i zamachy”.

Po niemal trzymiesięcznym aresztowaniu przywódców PPP na Łubiance, 18 czerwca 1945 r. rozpoczął się ich pokazowy proces polityczny w Moskwie. Podsądni nie mieli wątpliwości, że chodzi o ukaranie ich jako przedstawicieli polskiego podziemia.

Oskarżenia dotyczyły m.in. organizacji podziemnych oddziałów zbrojnych AK na tyłach Armii Czerwonej, utworzenia podziemnej organizacji „NIE”, działalności „terrorystyczno-dywersyjnej” i szpiegowskiej oddziałów podziemnych, pracy nielegalnych radiostacji i planów przygotowania „wystąpienia zbrojnego w bloku z Niemcami przeciwko ZSRR”.

Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR pod przewodnictwem Wasilija Ulricha na 10 lat więzienia skazało gen. Leopolda Okulickiego, ostatniego dowódcę AK; na 8 lat więzienia – Jana Stanisława Jankowskiego. Delegata Rządu na Kraj i wicepremiera; na 5 lat – Adama Bienia, pierwszego zastępcę Delegata Rządu na Kraj, oraz Stanisława Jasiukowicza, ministra dla spraw kraju, na 1,5 roku – Kazimierza Pużaka, przewodniczącego Rady Jedności Narodowej; na rok – Kazimierza Bagińskiego, wiceprzewodniczącego RJN.

Na wyroki niższe niż rok więzienia zostali skazani Aleksander Zwierzyński, wiceprzewodniczący RJN, kpt. Eugeniusz Czarnowski, Józef Chaciński, Stanisław Mierzwa, Zbigniew Stypułkowski oraz Franciszek Urbański. Kolegium wydało wyroki uniewinniające wobec Stanisława Michałowskiego, Kazimierza Kobylańskiego oraz Józefa Stemlera.

Gen. Leopold Okulicki, Jan Stanisław Jankowski oraz Stanisław Jasiukowiczzmarli w niejasnych okolicznościach w trakcie odbywania kary. Proces miał na celu przede wszystkim dyskredytację legalnych władz polskich w oczach opinii krajowej i międzynarodowej.

Źródło: telewizjarepublika.pl

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy