Polska 28 marca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 28-03-2024, 08:00
Artykuł
facebook.com

Tego dnia w Warszawie aresztowany został przez gestapo Janusz Kusociński; powstały zakłady samochodowe w Jelczu; podczas wiecu na UW przyjęto „Deklarację Ruchu Studenckiego”; rozpoczął się proces oskarżonych o sprawstwo kierownicze śmierci 44 osób w grudniu 1970; zniesiono nakaz noszenia maseczek w pomieszczeniach zamkniętych. Urodzili się m. in. Stanisław Downarowicz, Stanisław Dąbek, Jan Mulak, Tadeusz de Virion, Zbigniew Brzeziński, Józef Schmidt, Mariusz Treliński. Zmarli natomiast: Agenor Gołuchowski, Józef Pelczar, Karol Świerczewski, Ludwika Nitschowa, Włodzimierz Reczek, Zofia Romanowiczowa, Jan Kaczkowski oraz Marek Lehnert.

1241 - Wojska tatarskie zdobyły Kraków.

1364 - W obecności króla Kazimierza III Wielkiego arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria Skotnicki dokonał uroczystej konsekracji katedry na Wawelu.

1689 - Sąd sejmowy skazał na śmierć oskarżonego o ateizm Kazimierza Łyszczyńskiego, szlachcica, autora traktatu „De non existentia Dei”, negującego istnienie Boga; wyrok wykonano na Rynku Starego Miasta w Warszawie.

1793 - W ramach postanowień traktatów rozbiorowych wojska pruskie wkroczyły do Gdańska.

1842 - W Lwowie otwarto gmach teatru, zwanego od nazwiska fundatora, hrabiego Stanisława Skarbka, teatrem skarbkowskim, jeden z największych gmachów teatralnych Europy.

1874 - W Łochowie urodził się Stanisław Downarowicz, polityk, działacz PPS, członek Naczelnego Komitetu Narodowego, minister spraw wewnętrznych w rządzie Antoniego Ponikowskiego, wojewoda wołyński i poleski, więzień niemieckiego obozu Auschwitz, gdzie zginął.

1892 - W Nisku nad Sanem urodził się Stanisław Dąbek, pułkownik WP, w czasie kampanii polskiej w 1939 r. dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża.

1913 - W Wilnie urodził się Kajetan Sosnowski, malarz, współzałożyciel Grupy 55.

1914 - W Warszawie urodził się Jan Mulak, lekkoatleta, trener, działacz RPPS i PPS, uczestnik powstania warszawskiego; współtwórca polskiej reprezentacji lekkoatletycznej, tzw. Wunderteamu; działacz PKOl; senator.

1920 - W ujeżdżalni wojskowej przy ul. Zwierzynieckiej w Krakowie odbyły się zapasy atletyczne i pierwszy w kraju mecz bokserski.

1921 - We Lwowie zmarł Agenor Gołuchowski jr., prawnik, polityk, dyplomata, ambasador Austro-Węgier w Rumunii, w latach 1895-1906 minister spraw zagranicznych Austro-Węgier.

1924 - W Przemyślu zmarł Józef Pelczar, biskup przemyski, kanonizowany w 2003 r.

1926 - W Warszawie urodził się Tadeusz de Virion, prawnik, dyplomata, uczestnik Powstania Warszawskiego, w latach 1990-93 ambasador RP w Wielkiej Brytanii.

1928 – Weszło w życie rozporządzenie prezydenta Stanisława Wojciechowskiego zmieniające z karmazynu na cynober odcień czerwieni na fladze Rzeczypospolitej Polskiej.

1928 - W Warszawie urodził się Zbigniew Brzeziński, politolog amerykański, w latach 1977-1981 szef Rady Bezpieczeństwa Narodowego w ekipie prezydenta Jimmy'ego Cartera; odegrał istotną rolę w demontażu i upadku komunizmu w Europie Wschodniej i w powstrzymaniu sowieckiej interwencji w Polsce po powstaniu Solidarności.

1933 - Władze państwowe rozwiązały opozycyjny Obóz Wielkiej Polski, który po przewrocie majowym w 1926 r. założył Roman Dmowski.

1935 - W Miechowicach, obecnie dzielnica Bytomia, urodził się Józef Schmidt, lekkoatleta, trójskoczek, zdobywca złotych medali olimpijskich na igrzyskach w Rzymie (1960) i Tokio (1964), dwukrotny mistrz Europy, rekordzista świata.

1940 - W Warszawie aresztowany został przez gestapo Janusz Kusociński, lekkoatleta, mistrz olimpijski z 1932 r. w biegu na 10 km; żołnierz kampanii polskiej 1939 r.; w czasie okupacji zaangażowany w działalność konspiracyjną; rozstrzelany w Palmirach.

1942 – Utworzono Gwardię Ludową – zbrojną organizację PPR (decyzję antydatowano na 6 stycznia 1942 r.).

1945 – Reaktywowano Związek Nauczycielstwa Polskiego.

1945 - Wojska 2 Frontu Białoruskiego zajęły Gdynię; w walkach o miasto uczestniczyła 1 Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte.

1947 - W Bieszczadach pod Baligrodem w zasadzce zorganizowanej przez UPA zginął gen. Karol Świerczewski - działacz komunistyczny, członek WKP(b); w latach 20. i 30. zajmował stanowiska dowódcze w Armii Czerwonej; w 1936 r. pod pseudonimem „generał Walter” dowodził w Hiszpanii XIV Brygadą Międzynarodową; w czasie II wojny światowej był dowódcą 2 Armii Wojska Polskiego (1944-1945); od 1946 r. wiceminister obrony narodowej, odpowiedzialny m.in. za represje wobec żołnierzy Armii Krajowej.

1948 - Premiera filmu „Ostatni etap” w reżyserii Wandy Jakubowskiej.

1951 - Po blisko trzyletnim śledztwie przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Warszawie rozpoczął się proces działaczy Stronnictwa Pracy, oskarżonych o próbę obalenia przemocą ustroju Polski.

1952 - W Poznaniu urodził się Grzegorz Wons, aktor.

1952 - Sejm uchwalił ustawę o ubezpieczeniach państwowych, przekształcającą Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych w Państwowy Zakład Ubezpieczeń.

1952 - Powstały zakłady samochodowe w Jelczu.

1962 - W Warszawie urodził się Mariusz Treliński, reżyser operowy, teatralny i filmowy; dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego - Opery Narodowej.

1968 - Marzec '68: Podczas wiecu na Uniwersytecie Warszawskim przyjęto „Deklarację Ruchu Studenckiego”, w której młodzież żądała wolności opinii, swobody zrzeszania się, zniesienia cenzury, wprowadzenia jawności życia publicznego, społecznej kontroli własności państwowej oraz przestrzegania konstytucyjnych praw obywatelskich.

1969 - Premiera filmu „Pan Wołodyjowski” w reżyserii Jerzego Hoffmana.

1970 - Premiera filmu Janusza Kondratiuka „Jak zdobyć pieniądze, kobietę i sławę”.

1972 - Inauguracja Sejmu PRL VI kadencji - obrady, jako marszałek senior, otworzył Jarosław Iwaszkiewicz.

1973 – Walia pokonała Polskę 2:0 w rozegranym w Cardiff meczu eliminacyjnym do piłkarskich Mistrzostw Świata.

1979 - Premiera filmu „Szpital przemienienia” w reżyserii Edwarda Żebrowskiego.

1983 - Premiera filmu „Austeria” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.

1989 - W Warszawie zmarła Ludwika Nitschowa, rzeźbiarka, autorka m.in. warszawskiego pomnika Syreny.

1996 – W Gdańsku rozpoczął się proces oskarżonych o sprawstwo kierownicze śmierci 44 osób w grudniu 1970.

2002 - W Beverly Hills zmarł Billy Wilder, scenarzysta, reżyser i producent filmowy, urodzony w Suchej Beskidzkiej, laureat Oscarów, jeden z największych twórców Hollywood.

2004 - W Katowicach zmarł Włodzimierz Reczek, działacz sportowy, polityk, w latach 1952-74 prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego, prezes Polskiego Związku Piłki Nożnej (1981-84), członek Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (1961-96), działacz PPS i PZPR, poseł na sejm PRL.

2007 - Prezydenci Gdańska, Gdyni i Sopotu oraz marszałek województwa pomorskiego podpisali Kartę Trójmiasta.

2010 - W Lailly-en-Val zmarła Zofia Romanowiczowa, pisarka i tłumaczka, żołnierz ZWZ, więźniarka niemieckiego obozu Ravensbrueck; od 1945 na emigracji, współtwórczyni wydawnictwa i księgarni Libella w Paryżu, autorka m.in. książek „Baśka i Barbara”, „Próby i zamiary”, „Skrytki”, „Ruchome schody”.

2010 - Po raz pierwszy padła główna wygrana w polskiej edycji teleturnieju Milionerzy.

2010 – W Bydgoszczy odbyły się 38. Mistrzostwa Świata w Biegach Przełajowych.

2010 - Robert Kubica na wozie Renault zajął drugie miejsce w wyścigu Formuły 1 o Grand Prix Australii.

2016 - W Sopocie zmarł Jan Kaczkowski - ksiądz, jeden z założycieli Puckiego Hospicjum Domowego; autor trzech cieszących się popularnością książek: „Nie ma szału, jest rak”, „Życie na pełnej petardzie” oraz „Grunt pod nogami”, w których dawał świadectwo swojej walki z nieuleczalną chorobą.

2020 – W Rzymie zmarł dziennikarz i watykanista Marek Lehnert. Od 1980 do 1984 pracował w polskojęzycznej wersji gazety „L’Osservatore Romano”. Do 1993 roku był watykańskim korespondentem Radia Wolna Europa.

2022 – Zniesiono nakaz noszenia maseczek w pomieszczeniach zamkniętych z wyjątkiem placówek medycznych i aptek wprowadzonego w Polsce w związku pandemią choroby COVID-2019.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy