Polska 14 kwietnia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 14-04-2024, 19:15
Artykuł
PAP; dzieje.pl ; grafika własna

Tego dnia odbył się chrzest Mieszka I; reforma walutowa rządu Władysława Grabskiego; prymas Stefan Wyszyński podpisał w imieniu Episkopatu Polski porozumienie z władzami komunistycznymi; początek głównych obchodów religijnych Milenium Chrztu Polski. Urodzili się m. in. Walerian Łukasiński, Stefan Szolc-Rogoziński, Walery Goetel, Jan Zumbach, Wojciech Żukrowski, Marek Lusztig, Andrzej Gwiazda, Pola Raksa. Zmarli natomiast: Ludwik Zamenhof, Antoni Wczelik oraz Andrzej Garlicki.

966 - W Wielką Sobotę odbył się chrzest Mieszka I; miejsce ceremonii do dziś budzi spory historyków, część z nich wskazuje na Ostrów Lednicki, inni na Poznań, Gniezno, są również opinie, że Mieszko I przyjął chrzest w Ratyzbonie.

1320 - W Inowrocławiu rozpoczął się proces przeciwko Zakonowi Krzyżackiemu o bezprawne zajęcie Pomorza Gdańskiego. Wyrok z 1321 roku nakazał Krzyżakom zwrot Pomorza Gdańskiego Polsce; mimo polskich akcji dyplomatycznych i orzeczeń sądów papieskich, Zakon nie zamierzał zwrócić tych ziem.

1430 – Grupa rycerzy-raubritterów pochodzących z Czech, Moraw i Śląska napadła na klasztor paulinów na Jasnej Górze, zabijając kilku zakonników, łupiąc część kosztowności i uszkadzając obraz Matki Boskiej Częstochowskiej.

1570 - W Sandomierzu przedstawiciele protestanckich wyznań - kalwini, luteranie i bracia czescy - podpisali porozumienie, dotyczące współdziałania wobec kontrreformacji.

1786 - W Warszawie urodził się Walerian Łukasiński, oficer, działacz niepodległościowy, założyciel Narodowego Towarzystwa Patriotycznego; aresztowany przez władze carskie w 1822 r. i więziony do końca życia; zmarł w 1868 r. w twierdzy szliselburskiej koło Petersburga.

1810 – Dekretem księcia Fryderyka Augusta I została powołana Rządowa Dyrekcja Teatru – instytucja nadzorująca teatry Księstwa Warszawskiego.

1861 - W Kaliszu urodził się Stefan Szolc-Rogoziński, podróżnik, etnograf, badacz Afryki, przede wszystkim Kamerunu.

1889 - W Suchej Beskidzkiej urodził się Walery Goetel, geolog, ekolog i paleontolog; badacz budowy geologicznej Tatr; w latach 1939-51 rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

1897 - W Warszawie urodził się Bogusław Samborski, aktor.

1915 - W Ursynowie, obecnie dzielnica Warszawy, urodził się Jan Zumbach, pilot, as myśliwski, w czasie II wojny światowej dowódca słynnego Dywizjonu 303.

1916 - W Krakowie urodził się Wojciech Żukrowski, prozaik, poeta, eseista; autor „Kamiennych tablic”, „Skąpanych w ogniu”, opowiadań wojennych „Z kraju milczenia”, a także książek dla dzieci.

1917 - W Warszawie zmarł Ludwik Zamenhof, lekarz, twórca języka esperanto.

1924 - Reforma walutowa rządu Władysława Grabskiego; prezydent RP wydał rozporządzenie o zmianie ustroju pieniężnego; ustalono w nim m.in. relację marki polskiej do nowej waluty - złotego: 1 800 000 marek polskich za 1 złotego.

1927 - Oficerska Szkoła Lotnictwa została przeniesiona z Grudziądza do Dęblina.

1929 - Powołano rząd Kazimierza Świtalskiego, tzw. rząd pułkowników.

1932 - W Warszawie urodził się Marek Lusztig, kompozytor, jeden z założycieli Studenckiego Teatru Satyryków (STS).

1934 - Powołano Obóz Narodowo-Radykalny (ONR).

1935 - W Pińczowie urodził się Andrzej Gwiazda, działacz związkowy, jeden z założycieli Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża; w sierpniu 1980 r. członek Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, współautor 21 Postulatów Sierpniowych; współzałożyciel NSZZ „Solidarność”.

1940 - W okolicach Serokomli koło Łukowa oddziały niemieckie, w odwecie za zabicie pięcioosobowej rodziny niemieckiego kolonisty, przeprowadziły obławę podczas której schwytano a następnie rozstrzelano we wsi Józefów Duży ponad 160 mieszkańców.

1941 - W Lidzie urodziła się Pola Raksa, aktorka; wielką popularność przyniosła jej rola w serialu telewizyjnym „Czterej pancerni i pies”, w którym zagrała sanitariuszkę Marusię „Ogoniok”; wystąpiła również w filmach „Szatan z siódmej klasy”, „Panienka z okienka”, „Popioły”, „Pogoń za Adamem”, „Aria dla atlety” i „Uprowadzenie Agaty”.

1942 - Nad kanałem La Manche zginął pilot WP mjr Antoni Wczelik, dowódca eskadry A w Dywizjonie 317, oraz dowódca Dywizjonu 306.

1945 - Początek działań 1 Armii WP w pierwszym etapie walk o Berlin (14-19 IV).

1950Prymas Stefan Wyszyński podpisał w imieniu Episkopatu Polski porozumienie z władzami komunistycznymi. Kościół polski w zamian za zagwarantowanie nauczania religii w szkołach i funkcjonowanie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego uznał granice Ziem Odzyskanych i potępił „bandy podziemia”.

1953 - W Warszawie zakończył się proces płk. Wacława Kostka-Biernackiego, żołnierza Legionów Polskich, komendanta twierdzy brzeskiej, wojewody nowogródzkiego i poleskiego, organizatora obozu w Berezie Kartuskiej. Więziony przez 8 lat bez wyroku przez władze komunistyczne (od 1945 r.) skazany został na karę śmierci, zamienioną na 10 lat więzienia. Ostatecznie zwolniono go z kary odbywania więzienia w listopadzie 1955 r. (był tak słaby, że z warszawskiego więzienia przy Rakowieckiej wynoszono go na noszach - jeden z przedwojennych komunistów, który siedział z nim w celi, a w II Rzeczypospolitej odsiadywał wyrok w więzieniu nadzorowanym przez Biernackiego, powiedział „więzienie to jest tu, u Pana były wakacje”). Zmarł 25 maja 1957 r. w Warszawie; spoczywa na starym grójeckim cmentarzu.

1958 – Dokonano oblotu samolotu rolniczego PZL-101 Gawron.

1966 - Początek głównych obchodów religijnych Milenium Chrztu Polski.

1968 - Premiera filmu „Wilcze echa” w reżyserii Aleksandra Ścibora-Rylskiego.

1985 - W Krakowie ogłoszono deklarację założycielską Ruchu „Wolność i Pokój” (WiP).

1986 - Premiera filmu „Dziewczęta z Nowolipek” w reżyserii Barbary Sass.

1988 – W Warszawie odbyło się spotkanie założycielskie reaktywowanego Białoruskiego Zrzeszenia Studentów.

1996 – Proklamowano Dzień Ludzi Bezdomnych.

2013 - W Warszawie zmarł Andrzej Garlicki, historyk, badacz dziejów II RP, autor książek „U źródeł obozu belwederskiego”, „Przewrót majowy”, „Od maja do Brześcia”, „Od Brześcia do maja”, „Józef Piłsudski 1867-1935”, „Piękne lata trzydzieste”, a także publikacji „Rycerze Okrągłego Stołu”.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy